1873-1896 KRİZİ: MİT Mİ GERÇEKLİK Mİ?

Authors : Muammer KAYMAK

Pages : 165-194

Doi:10.1501/SBFder_0000002163

View : 17 | Download : 13

Publication Date : 2010-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :1873-1896 Krizi, tarihi gelişimi içinde kapitalizmin ilk genel krizidir. Dönemin yazarları tarafından “Büyük Depresyon” diye adlandırılan bu krizin başlıca özelliği ürün fiyatlarındaki inatçı deflasyondan kaynaklanan kârlılık sorunu ve olumsuz yatırım şartlarıydı. Ancak dönem boyunca, üretim ve dış ticaret giderek azalan bir hızla da olsa artmaya devam etti. Bu durum, o dönemde gerçekten bir kriz yaşanıp yaşanmadığı konusunda tartışmalara yol açtı. Krizin ortaya koyduğu kârlılık sorununu aşmak için başlıca kapitalist ülkelerde, korumacı gümrük tarifeleri, tekelci birlikler oluşturmak, “bilimsel yönetim” gibi uygulamalarla emek verimliliğini artırmak, bu dönemde gelişen tekelci şirketlerin hammadde kaynaklarını ve pazarları kontrol amacına hizmet eden sermaye ihracına yönelmek ve azgelişmiş dünyanın coğrafi paylaşımı gibi mekanizmalar gündeme gelmiştir. 1873-1896 krizinin etkileri, o dönemde dünya ekonomisinin başat gücü olan İngiltere’de çok yoğun bir biçimde hissedilmiştir. İngiliz ekonomisinin dünya ekonomisindeki hegemonik rolü nedeniyle, bu çalışmada krizin etkileri, İngiltere ekseninde ele alınmıştır. Bu çerçevede 18731896 döneminde krizin İngiltere’de fiyatlar, sınai üretim, yatırımlar, ücretler ve istihdam, tarımsal üretim ve dış ticaret gibi göstergelere nasıl yansıdığı tartışılmıştır.
Keywords : İktisadi krizler, 1873 1896 krizi, deflasyon, kar oranı, İngiltere