Siyaset Bilimi Perspektifinden Yargı Bağımsızlığı: Bir Kuramsal Model Önerisi

Authors : Aylin Aydın ÇAKIR

Pages : 973-995

Doi:10.33630/ausbf.590823

View : 20 | Download : 12

Publication Date : 2020-09-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Yargı bağımsızlığı üzerine yapılan bilimsel çalışmalarda iki farklı yargı bağımsızlığı kavramı ön plana çıkmaktadır. “De jure yargı bağımsızlığı” yargıçların görev ve yetkilerinin anayasal güvence altına alınmasını ifade ederken, uygulamadaki yargı bağımsızlığı da “de facto yargı bağımsızlığı” olarak ele alınmaktadır. Literatürde yargı bağımsızlığının anayasal güvence altına alınmasının uygulamadaki yargı bağımsızlığını etkileyip etkilemediğini sorgulamak önemli bir araştırma sorusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı da anayasada öngörülen yargı bağımsızlığının uygulamadaki yargı bağımsızlığını hangi şartlar altında etkileyebileceğine dair kuramsal bir model sunmaktır. Halkın yargıya duyduğu güven, sahip olduğu siyasal farkındalık ve demokratik değerler doğrultusunda de jure yargı bağımsızlığının de facto yargı bağımsızlığı üzerindeki etkisinin siyasal rejimler arasında farklılık göstermesi beklendiği bu çalışmanın temel savıdır. Bu doğrultuda, gelişmiş demokrasiler ve otoriter rejimlerde yargı bağımsızlığını anayasal güvence altına almanın uygulamadaki yargı bağımsızlığını anlamlı bir şekilde etkilemediği savunulurken, hibrit (melez, karma) rejimlerde halkın yargıya duyduğu güven, sahip olduğu demokratik değerler ve siyasal farkındalık arttıkça anayasal güvencelerin uygulamadaki yargı bağımsızlığını anlamlı bir şekilde etkilediği savunulmaktadır. 
Keywords : Yargı bağımsızlığı, Kuvvetler ayrılığı, Anayasal güvence, Siyasal rejimler, Demokratik değerler