Erken Cumhuriyet Döneminde Toplumsal Muhalefet; Bursa Olayı

Authors : İlbey ÖZDEMİRCİ

Pages : 151-177

Doi:10.33630/ausbf.961277

View : 23 | Download : 13

Publication Date : 2022-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Erken Cumhuriyet Dönemi’nde iktidar ilişkilerinin, toplumsal muhalefetin görünürlüğü problemi üzerinde durularak eleştirel bir yaklaşımla yeniden düşünülmesini önermektedir. Bu suretle 1933 yılında Bursa’da yaşanan Türkçe ezan karşıtı olaylar, Tek Parti iktidarının dinsel yaşama dönük politikalarının, halkın talep ve beklentileri ile ilişkili biçimde nasıl değişime uğradığı sorunsallaştırılarak incelenmektedir. Buna bağlı olarak direniş kavramı üzerinde durularak, taşrada vücut bulan muhalefet, bu kavram üzerinden tartışılmıştır. Bu doğrultuda ilk olarak tarih yazıcılığı bakımından toplumsal muhalefet meselesine dair eleştirel bir yaklaşım önerilmekte, iktidarın dini alana yönelik uygulamaları bu çerçevede incelenmektedir. Ardından bu dönemde yürütülen ibadet dilini Türkçeleştirme politikası analiz edilerek, Bursa Olayı etrafında şekillenen toplumsal muhalefetin köken ve kapsamı üzerinde durulmaktadır. Çalışmada bu örnek vakadan hareketle, taşrada yerel ölçekli dinamikler ile bağlantılı biçimde somutlaştığı savunulan iktidar ilişkileri içerisinde direniş pratiklerinin, sahip olduğu belirleyici etkiye dikkat çekilmek istenmiş ve tarih yazıcılığı açısından toplumsal muhalefetin ele alınma biçimlerine yönelik alternatif bir yaklaşım geliştirilmesi hedeflenmiştir
Keywords : Toplumsal muhalefet, Direniş, Türkçe ibadet, Kemalizm, Sekülerlik