William R. Bascom’un Halkbilimi Ürünü İşlevlerinin Mehter Özelindeki Tezahürü

Authors : Merve Nur Kaptan

Pages : 93-109

Doi:10.31722/ejmd.1378102

View : 59 | Download : 56

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İşlevsel Halkbilimi Kuramı, halkbilimi yaratmalarını inceleyen ve günümüz araştırmalarında yaygın olarak kullanılan teorilerden biridir. Bu kuramın temsilcilerinden biri olan William R. Bascom’a göre bir kültürde folklorun dört temel işlevi bulunmaktadır. Kültür ekseninde ele alındığında folklorun inceleme sahaları arasında yer alan müzikte de bu dört temel işlevden söz edilebilir. Türk müzik kültürünün unsurlarından biri olan ve içtimai alanda birçok işlev yüklenen mehter, Bascom’un folklorun dört işlevini yerine getiren bir askeri müzik topluluğu olarak da dikkat çekmektedir. Bu çalışmada Bascom’un folklorun dört temel işlevi ekseninde mehterin hoş vakit geçirme, eğlenme ve eğlendirme, değerlere, toplum kurallarına ve törelere destek verme, eğitim veya kültürün gelecek kuşaklara aktarılarak eğitilmesi ve kişisel ve toplumsal baskılardan kaçıp kurtulma işlevlerinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Türk askeri müziğin simgesel geleneği haline gelen mehter, Hunlarda tuğ takımı, Karahanlılarda tablhane, Selçuklularda nevbethane ve Osmanlı’dan günümüze değin mehterhane isimleriyle karşımıza çıkmaktadır. Başlarda egemenliğin simgesi durumunda olan mehterin, bilahare savaş ve barış zamanları olmak üzere muhtelif etkinliklerde yer aldığı bilinmektedir. Bu manada mehter, savaşlarda, dinî merasimlerde, karşılama merasimlerinde, günün belirli saatlerinde, çeşitli eğlencelerde fonksiyonel bir topluluk olarak görevini ifa etmektedir. Bu çerçevede mehterin mezkûr etkinliklerdeki işlevlerini ortaya koyabilmek adına çalışmada konu ile ilgili belgeler incelenmiş, elde edilen verilerin betimsel analizi yapılmış ve yorumlanmıştır.
Keywords : Müzik, Mehter, İşlev, William R Bascom, Folklor