SES UYARANLARININ ALGISAL İKİLEMİ

Authors : Elif Tekin Gürgen

Pages : 345-356

Doi:10.31722/ejmd.1535553

View : 153 | Download : 124

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Müzik algısına yönelik çalışmalar müziğin insan zihni üzerindeki etkilerini ve buna bağlı olarak müziksel davranışları anlamayı hedefler. Bu çalışmalar bir başlangıç noktası olarak müziksel uyaranlara verdiğimiz tepkiler üzerine temellenirken müziği ses sinyallerinden oluşan bir fiziksel gerçeklik olarak inceler. Ancak bu ses sinyallerinin fiziksel gerçekliği ile, algıladığımız ses deneyimi arasında bir fark ortaya çıkar. Algısal ikilemi yaratan akustik dünya ile algısal dünya arasındaki bu farktır. Aynı akustik uyarana farklı kişilerin farklı işitsel tepkiler vermesi veya aynı kişinin farklı zamanlarda farklı tepkiler vermesi bilinen bir gerçektir. Bu nedenlerle bu çalışma neden-sonuç içerisinde açıklanabilen akustik dünyayı doğrudan deneyimlemek yerine bambaşka algısal çıkarımlar yapıyor olduğumuz gerçeğini ortaya koyup bunun nedenlerini tartışmayı amaçlar. Bu bağlamda makalede sesin en önemli dört boyutundan ikisi olan perde ve tını kavramları algısal açıdan ele alınmaktadır. Bunun yanı sıra uyum-uyumsuzluk algısına ilişkin tarihsel perspektifte fiziksel, kültürel ve biyolojik açıdan tartışmalara yer verilir. Ayrıca perde ve tını algısıyla ilgili çeşitli teoriler, seslerin ya da ses kombinasyonlarının bir araya gelerek oluşturduğu örüntülerin bütünsel algısı olan Gestalt ve müzikteki illüzyonlara değinilerek konuyla ilgili daha geniş bir perspektif sunulmaktadır.
Keywords : Müzik algısı, Perde algısı, Tını algısı, Müzikte uyum-uyumsuzluk, Müziksel İllüzyonlar.