GERÇEĞİN FANTEZİ İLE İMTİHANI: LACANCI PSİKANALİZ KAVRAMLAR ÇERÇEVESİNDE “EYES WIDE SHUT” FİLMİNİN ANALİZİ

Authors : Ece EROL

Pages : 76-87

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2022-07-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sinema, başlangıcından bugüne dek karma yapısı sayesinde pek çok farklı disiplin ile ilişki içerisinde olmuş ve bu verimli atmosferden beslenerek kendini zenginleştiren bir anlatım aracı haline gelmiştir. Bu disiplinlerden biri olan psikanaliz, sinema ile eş zamanlı olarak 19. Yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmış ve ilerleyen süreçte psikoloji biliminin sınırlarını aşarak çeşitli sanat dalları ile kopmaz bağlar kurmuştur. İnsan ruhunun kendisi ve evrenle arasındaki dinamik ve çetrefilli bağı kendisine önemli bir inceleme alanı olarak gören psikanalizin, sinema ile olan ilişkisi bu noktada kesişmektedir. Çünkü her ikisi de birbirini destekleyen iki disiplin olmasının yanı sıra gündelik yaşamın gelişigüzelmiş gibi görünen içeriğinin arka planına sızmaya ve insan karakterlerinin gizemini çözmeye çalışır. 20. Yüzyılda Sigmund Freud’un öğrencisi olan Jacques Lacan’ın post-Freudçu yaklaşımı bu disipline yeni bir soluk getirir. Lacancı film okuma karakterlere değil, izleyicinin filmi ne şekilde deneyimlediğine odaklanmaktadır. Bu çalışmada 1999 yılında Stanley Kubrick tarafından sinemaya uyarlanan Eyes Wide Shut insert ignore into journalissuearticles values(Gözü Tamamen Kapalı); filmi, Lacancı psikanalizin dört temel kavramı –bilinçdışı, tekrarlama, aktarım, öteki- üzerinden ele alınmıştır. Öznenin kuruluşundaki istek, arzu ve haz filmdeki karakterler ekseninde Lacancı psikanaliz ile aydınlatılmaya çalışılmış; görünen ve gerçeklik arasındaki ilişkinin yanı sıra; yaşam ve ölümün, rüya ile uyanıklığın ardındaki bilinçdışı bastırılmış simgesel anlamlar tartışılmıştır.
Keywords : Lacan, Eyes Wide Shut, Psikanaliz, Hollywood, Amerikan Sineması