TÜRK İSLAM ESERLERİ MÜZESİ 73 NUMARADA KAYITLI KUR’AN ÇEVİRİSİNİN SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Banu GÜZELDEREN

Pages : 1-21

Doi:10.35452/caless.1279099

View : 55 | Download : 57

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur\`an\`ın Türkçeye ilk çevirilerinden biri olduğu bilinen Türk ve İslam Eserleri Müzesi 73 insert ignore into journalissuearticles values(TİEM 73); numaralı nüsha, ileri tarihte istinsah edilen bir nüshadır. Metnin Karahanlı Türkçesi dönemine ait olduğu düşünülmektedir. Yalnızca Karahanlı Türkçesinin değil bütün Türk kültürü ve dil tarihinin en önemli eserlerinden biri olan Dîvânu Lugâti’t-Türk, içerdiği lehçe bilgisi kayıtlarıyla da öne çıkmaktadır. Bu çalışmada orijinal nüshasının Karahanlı Türkçesine ait olduğu düşünülen TİEM 73 metninin söz varlığının 11. yüzyıla ait lehçe bilgisi verilerine göre değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışmada ilk önce Dîvânu Lugâti’t-Türk\`teki verilere göre TİEM 73\`te lehçe özelliği gösteren söz varlığı ortaya konmuştur. Daha sonra lehçe özelliği gösteren söz varlığının bu lehçelere ait olmayan kullanımları tespit edilerek dikkatlere sunulmuştur. Toplamda 75 sözcük incelemeye konu edilmiştir. Buna göre Oğuz Türkçesi özelliği gösteren söz varlığı, diğer lehçelere göre çok daha yüksek bir orandadır. Bununla birlikte lehçe farklılığı taşıdığı Dîvânu Lugâti’t-Türk\`te belirtilen ancak TİEM 73\`te lehçeye bağlı özelliğin dışında kullanılan sözcüklerde de Oğuz Türkçesi öne çıkmaktadır. Burada Dîvânu Lugâti’t-Türk metninde Oğuzlara ait söz varlığının diğer lehçelere oranla çok daha fazla oluşunun da etkisi olduğu düşünülmelidir.
Keywords : Lehçe bilgisi, Karahanlı Türkçesi, Dîvânu Lugâtit Türk TİEM 73, Söz varlığı