İneklerde Foliküler Dalga Dinamikleri ve Ekzojen Kontrolü

Authors : Uğur KARA

Pages : 30-51

View : 22 | Download : 9

Publication Date : 2019-06-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Sığırlarda folikül gelişimi dalgalar halinde gerçekleşir ve bir östrus siklusu süresince genellikle iki ya da üç folikül dalgası görülür. Bir foliküler dalga aynı anda büyümeye başlayan bir grup folikül içerir. Sığırlarda ovaryum foliküler dinamikleri; küçük foliküllerin büyümesi, dominant folikül seçimi, dominant folikülün atrezisi veya ovulasyonu ile sonraki siklusun başlamasını kapsar. Sığırlarda antral folikül büyümesi iki aşamada meydana gelir; ilk aşama `yavaş` büyüme aşamasıdır. Bu aşama antrum oluşumundan, folikülün ultrason ile tespit edilebilecek yaklaşık 3 mm`lik bir çapa ulaşmasına kadar olan süreci kapsar. İkinci aşama ise `hızlı büyüme` fazıdır. Bu süreç foliküllerin gonadotropine bağımlı olduğu dönemdir ve folikül grubunun büyümesini, dominant folikül seçimini ve büyümesini içerir. Sığırlarda sabit zamanlı suni tohumlama, embriyo transferi ve süperovulasyon uygulamaları için foliküler dalga oluşumunun senkronize edilmesine yönelik uygulamalara ihtiyaç duyulmaktadır. Foliküler dalga oluşumunun senkronizasyonu uygulamaları fiziksel ya da hormonal olarak dominant folikülün diğer foliküller üzerindeki baskılayıcı etkisini ortadan kaldırılması temeline dayanmaktadır. Folikül ablasyonu uygulaması doğrudan fiziksel olarak dominant folikülün baskılayıcı etkisini ortadan kaldırmaya yönelik bir girişimdir. Hormonal uygulamalar ise dominant folikülün atrezi, luteinizasyonu veya ovulasyonu sağlanarak baskılayıcı etkisinin ortadan kaldırılmasına yönelik bir uygulama şeklidir. Hormonal uygulama amacıyla östrojenler, progesteron, GnRH ve LH kullanılmaktadır. Bu derlemede sığırlarda foliküler gelişim, foliküler dalga dinamikleri ve foliküler dalga oluşumunun ekzojen kontrolü hakkında özet bilgi verilmiştir.
Keywords : Foliküler dalga, folikül ablasyonu, GnRH, LH, östrojen