Genetiği Değiştirilmiş Doğal Bitkiler: Yatay Gen Transferi

Authors : İskender TİRYAKİ

Pages : 565-580

Doi:10.38001/ijlsb.929240

View : 22 | Download : 28

Publication Date : 2021-12-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Günümüzde genom sekanslaması ve biyoinformatik alanında elde edilen başarılar daha önce tek hücreli organizmalar ile sınırlı olduğu düşünlen yatay gen transferlerinin insert ignore into journalissuearticles values(YGT); bitkiler dahil çok sayıda gelişmiş organizmada da yaygın bir şekilde var olduğunun anlaşılması genetiği değiştirilmiş organizmalar insert ignore into journalissuearticles values(GDOs); kapsamında yapılan tartışmalara farklı bir bakış açısı sunmaktadır. Özellikle biyoteknoloji alanında ortaya konan genom yazılımı ve nanobiyoteknoloji gibi yeni metodolojik yaklaşımlar ve yakın gelecekte bunlara ait tarımsal ürünlerin GDOs özelinde yapılan tartışmalardaki yeri ve bunlara ait ürünlerin doğal ürün katogorisinde değerlendirilip değerlendirilmiyeceği büyük bir merak konusudur. Alglerden yüksek bitkilere kadar çok farklı organizma arasında DNA, RNA, organel genomu gibi değişik boyutlarda ortaya çıkan genetik materyal transferlerinin bitki ıslahı açısından ele alınması ve ortaya çıkan yeni bilgiler ışığında bitkilerde dayanıklıllık/tolerantlık mekanizmalarının geliştirilmesi kendi içerisinde önemli bir potansiyel barındırmaktadır. Ancak güncel metodolojik yaklaşımlar kullanılarak yakın gelecekte ortaya çıkacak ürünlerin de GDOs kapsamındaki tartışmalara dahil edilmesi hem ilgili teknolojilerin gelişmesine hem de ürünlerinin potansiyel kullanımlarının sınırlandırılmasına neden olabilecektir. Bu nedenle genetik modifikasyonlar ile GDOs kavramlarının farklı bir bakış açısı ile ele alınarak yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı genetik modifikasyon kavramını bitkilerde meydana gelen YGT ve GDOs bakış açıları ile ele almak ve ilgili alanda yetersizliği ve eksikliği düşünülen tanımlayıcı bir GDOs terminolojisini ortaya koymaktır. Bu nedenle ayrıştırıcı ve daha tanımlayıcı olması için GDOs teriminin “Evrimsel GDOs, eGDOs”, “Tarımsal GDOs, tGDOs” ve “Biyoteknolojik GDOs, bGDOs” şeklinde sınıflandırılması ilgili alanda yapılan tartışmalara önemli katkılar sunacaktır.
Keywords : GDO, genetik modifikasyon, bitki, terminoloji