Unguentaria in the Edirne Arhaeology and Etnography Museum

Authors : Taylan DOĞAN

Pages : 149-174

Doi:10.51493/egearkeoloji.1059607

View : 25 | Download : 16

Publication Date : 2022-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Edirne Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’ne zor alım, el koyma, bağış, satın alma gibi çeşitli yollarla kazandırılan 37 adet pişmiş toprak unguentarium, çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Sistemli kazı çalışmaları sonucunda ortaya çıkarılmamaları, buluntu yerlerine ilişkin verilerin kısıtlı olmasına neden olmuştur. Üç örnek Marmara Adası’ndaki bir kuyudan, bir örnek ise Edirne Eski İstanbul Caddesi Temel Kazısı’ndan gelmiştir. Diğer buluntuların nereden geldiği tespit edilememiştir. Bazı örneklerde kırıklar olmakla birlikte, çoğu tam korunmuştur. Unguentariumların en kısası 8.2 cm, en uzunu ise 19.6 cm’dir. Kilin arkeometrik analizleri yapılmamıştır. Ancak, bazılarının sert, bazılarının ise yumuşak yapıda ve kireç ile taşçık katkılı oldukları belirtilebilir. Kil renkleri; kırmızı, pembe, gri ve kahverenginin farklı tonlarındadır. Üç örneğin ağız ve boynu, bir örneğin ise yüzeyinin tamamı firnis ile kaplanmıştır. Ayrıca dört örnek üzerinde firnis, bantlar biçiminde bezeme unsuru olarak kullanılmıştır. Nadir bir biçimde karşımıza çıkan kulplu unguentariumlar, burada tek örnek ile temsil edilmiştir. Kulplar, işlevsiz sepet kulp biçimindedir. Gerek buluntu yerleri hakkındaki sınırlı bilgiler, gerek malzeme, gerekse kil ocaklarına ilişkin analizlerin yapılmamış olması ve genel bir analiz datasının bulunmaması, üretim merkezi veya atölye hakkında bilgi edinilmesini olanaklı kılmamıştır. MÖ 4. yüzyılın sonundan MS 2. yüzyılın sonuna kadar form olarak, değişikliklere uğrayarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Süreç içinde gerçekleşen form farklılıkları dikkate alınarak, unguentariumlar iki ana tip ve on grup altında incelenmişlerdir. Grupların ortaya çıkış ve tedavülden kalkış tarihlerinde, kısmen de olsa kronolojik gelişimi takip etmek mümkündür. Ancak, bazı grupların uzun süre beraber kullanılmış olmaları, tarihlendirmelerde kesin ayrımları zorlaştırmaktadır. Kısa zaman aralıklarında ve keskin bir biçimde gerçekleşmeyen form değişimlerinden, dönemin modası, ihtiyaçlar, talepler, yenilikçi ve gelenekçi ustalar/atölyeler gibi birçok neden rol oynamış olmalıdır.
Keywords : Edirne Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Unguentarium, Hellenistik, Roma