Maydos-Kilisetepe Kazısı Çiçekli Kâse Parçası Işığında Geç Tunç Çağı Kuzeydoğu Ege’de Minos Bağlantıları

Authors : A. Onur Bamyacı, Göksel Sazcı

Pages : 67-81

Doi:10.51493/egearkeoloji.1632316

View : 54 | Download : 55

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Minos kültürünün gelişkin zanaatkarlık ürünlerinden olan özenli yapım taş kaplar, çeşitli form ve dekorasyonları ile Geç Tunç Çağı’nın MÖ. 1750-1400 arası döneminde oldukça popüler, sembolik ve prestij nesneleri olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Çoğunlukla Girit Adası’ndaki Minos mezarlarında ve saray kazılarında ele geçen bu kaplar arasında, çiçekli çanaklar olarak adlandırılan örnekler gövde üzerinde kabartma olarak işlenmiş safran çiçeği bezemesi ile dikkat çeker. Girit dışında Kıta Yunanistan ve Kiklad Adaları’nda ithal örnekleri ele geçmesine rağmen Kuzeydoğu Ege’de sadece Troia’da bilinen bir örnekle temsil edilmekteydi. Ancak Maydos-Kilisetepe kazılarında ilk kez güvenli arkeolojik kontekstten gelen bir taş kap parçası, Kuzey Ege’de tespit edilen ikinci örnek olarak karşımıza çıkar. Maydos-Kilisetepe Höyüğü’nün V. tabakasında (MÖ. 1700-1300) ele geçen ve üzerinde kabartma olarak safran çiçeği betimlenen Minos köenli bu kap parçası ve taş kapak Kuzey Ege’de Minos etkisini göstermesi bakımından önemli bir bulgudur. Taş kap üzerinde, kabartma olarak işlenmiş safran çiçeği motifi, özellikle Minos duvar fresklerinde sıklıkla işlenen, çiçek toplama kompozisyonlarında severek kullanılmış olup, Minos dinsel ritüelleri ile ilişkilendirildiğinden dikkat çekicidir. Kuzey Ege’de Troia’dan sonra ikinci örneğin Maydos-Kilisetepe V. tabakasında ele geçmiş olması, Minos’un Kuzey Ege’ye yayılan kültürel etkilerini ve iletişim ağlarını Çanakkale Boğazı içlerine kadar genişlettiğini göstermesi bakımından ön plana çıkar. Diğer yandan aynı tabakada ele geçen Minos tipi bir taş kapak bu olasılığı güçlendirmektedir. Bu çalışmada ele geçen taş kap ve kapak parçasının tipolojik özellikleri özetlenerek Kuzey Ege ve Minos arasındaki denizsel, karasal ve diplomatik iletişim ağları ele alınarak Maydos’un bu ağ içindeki rolü açıklanmaya çalışılacaktır.
Keywords : Maydos, Tunç Çağı, Minos, Taş Kap, Çiçekli Kase