Kutadgu Bilig’de Geçen ve Komul Ağzı’nda Korunmuş Olan Bazı Fiiller Üzerine

Authors : Mihrigül HELİL

Pages : 37-59

Doi:10.46614/ijous.750025

View : 24 | Download : 6

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kutadgu Bilig’in dil özellikleri hakkında dünyada çok sayıda araştırma yapılmıştır. Bununla beraber Kutadgu Bilig’in dilini günümüz Türk dilleriyle karşılaştırmalı olarak ele alan çalışmalar oldukça azdır. Oysa bu konu Kutadgu Bilig araştırmaları için büyük önem arz eder. Bilindiği gibi, Uygur yazı dili Gulca ve Ürümçi ağızlarının etkisinde şekillenmiş bir yazı dili olup, yazı dili resmi olarak belirlendiği günden bu yana Çağdaş Uygurcanın diğer ağızlarını belirli düzeyde etkilemektedir, özellikle günümüzde bu etki her zamankinden daha derin biçimde görülmektedir. O yüzden Uygurcanın ağızları üzerine çeşitli alanlardaki araştırmaların bir an evvel yapılması gerekmektedir. Günümüz Uygurcasının ağızları içinde Komul Ağzı eskicil unsurları daha çok taşıdığından biraz farklıdır. Bu sebepten Çin’de Komul ağzında bulunan Dîvânü Lugati’t-Türk’teki kelimeler hakkında pek çok araştırma yapılmıştır ancak Komul ağzıyla Kutadgu Bilig`deki söz varlığı üzerine karşılaştırmalı bir çalışma yapılmamıştır. Bu makalede, Kutadgu Bilig’de geçen fiillerden, Uygur yazı dilinde ve Uygurcanın öteki ağızlarında görülmeyip Komul ağzında korunan fiiller üç kategoride incelendi. İlk önce Komul ağzında şeklen korunan fakat yazı dilinde farklı biçimde olan fiiller; akabinde şeklen yazı dilinde de görülen ancak anlam bakımından Komul ağzında korunmuş olan fiiller; son olarak hem şekil hem  anlam bakımından yalnızca Komul ağzında görülen fiiller  gösterildi.
Keywords : Kutadgu Bilig, Çağdaş Uygurca, Komul Ağzı, Söz varlığı, Fiil