Üç Kuşak Uygurca Bir Söz: yörgey ‘sarmaşık’

Authors : Mehmet ÖLMEZ

Pages : 61-88

Doi:10.46614/ijous.752960

View : 22 | Download : 8

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Brāhmī ve Tibet harfleri ile yazılan Eski Uygurca belgeler Soğud harfli Uygurca belgelere göre ötümlü ve ötümsüz ünsüzlerin ayırt edilişi ile dar ve geniş yuvarlak ünlülerin ayırt edilişinde daha avantajlıdırlar. Söz konusu yazıyla yazılan metinlerde ü ile ö’yü, k ile g’yi birbirlerinden ayırt etmek mümkündür. Eğer bir kelime sadece bir metinde ve bir kez geçtiyse, söz konusu kelimenin okunuşu konusu zorluklar içerir. Ancak bir kelime farklı dönemlerde, farklı alfabelerle kayda geçmişse, ayrıca çağdaş dillerden en az birisinde de kullanıma devam ediyorsa söz konusu kelimenin ses değeri, yazı çevirisi ve anlamlandırılışı konularında avantajlıyız demektir. İşte bunlardan birisi yürkey / yörgey kelimesidir. Bir kez Brāhmī, bir kez Soğud harfli Uygurca, bir kez son dönem Çağatayca diyebileceğimiz 18. yüzyıl ‘Türkî’ sözlüğünde ve son olarak da Çağdaş Uygurcada görülür. Makalede bütün bu verilere göre kelimenin anlamı ve Latin harflerine aktarımı değerlendirilecektir.
Keywords : Eski Uygurca, Brāhmī yazısı, çok dilli sözlükler, Çağdaş Uygurca, bitkibilimi, yürkey, yörgey, yörgenç, yögey, yörge, sarmaşık