Neonatal Kalp Rejenerasyonu: Hippo Sinyal Yolağı’nın Rolü

Authors : Yasemin ÖZKÜÇÜK, Abdullah TULİ

Pages : 28-34

Doi:10.17827/aktd.1030555

View : 36 | Download : 11

Publication Date : 2022-03-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Organ rejenerasyonu, hayvanlar aleminde yaygın olarak görülmekle birlikte insanlarda da karaciğer hasarından sonra meydana gelebilir. Bugüne kadar, kardiyak rejenerasyona yönelik klinik çalışmalarda hücre temelli tedavilere odaklanılmıştır. Ancak bu tedavilerin kardiyak fonksiyon üzerindeki etkisi ihmal edilebilir düzeyde olduğundan memelilerde kardiyak rejenerasyonu düzenleyen mekanizmalar üzerinde çalışmalar hız kazanmıştır. Zebra balığının (Danio rerio) endojen kalp rejenerasyonundan elde edilen bilgiler, karmaşık organ rejenerasyonu için doğuştan gelen mekanizmalara yeni bir anlayış kazandırmaktadır. Yapılan çalışmalar memeli neonatal kalplerinin de Zebra balıklarına benzer şekilde rejenerasyon kapasitesinin bulunduğunu, ancak bu rejeneratif kapasitenin doğum sonrası ilk birkaç günle sınırlı olduğunu göstermiştir. Bu süreçte rol oynayan pek çok moleküler ve hücresel mekanizma tanımlanmış olmasına karşın, en büyük ilgiyi Hippo sinyal yolağı görmüştür. Bu yolağın aktivitesi YAP’ın çekirdek/sitoplazmik lokalizasyonuna bağlı olup, ROS, ECM ve miRNA’lar gibi bir dizi moleküler faktör tarafından kontrol edilmektedir. Son birkaç yılda Hippo yolağının kardiyomiyosit hücre döngüsü üzerine etkilerini inceleyen araştırmalar, bu yolağın bileşenlerinin yetişkinlerde kardiyak rejenerasyon için umut verici olduğunu göstermiştir. Bu derlemeyle yetişkin memeli kalp dokusunda hasarın geri döndürülmesindeki önemli yeriyle yeni terapötik hedeflerin geliştirilmesinde önemli rolü olduğunu düşündüğümüz Hippo yolağı ve yolağın bileşenleri hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Organ rejenerasyonu, Kalp rejenerasyonu, Hippo yolu