1979-89 SSCB’nin Afganistan Politikası: Sovyet-Peştun İttifakı

Authors : Yaren Yüce Şentürk

Pages : 168-183

Doi:10.53451/ijps.1534427

View : 169 | Download : 91

Publication Date : 2024-10-19

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yy. ve erken 20. yy. boyunca Britanya ve Çarlık Rusya’nın Afgan toprakları üzerindeki nüfuz mücadelesi, Afgan yöneticilerinin bu iki büyük güç arasında denge politikası izlemelerine neden olmuştur. 1. Dünya Savaşı sırasında gerçekleşen Ekim Devrimi ile Rusya\'da iktidarı ele geçiren Bolşeviklerin kurduğu genç SSCB, seleflerinin izinden giderek güneydeki komşularıyla, kadim Rus-Afgan ilişkilerini sürdürmüştür. İki ülke arasındaki ilişki zaman zaman sekteye uğrasa da hiçbir zaman tamamen kopmamıştır. Sovyetlerin, Afganistan\'ın hâkim etnik grubu ve yönetici elitini oluşturan Peştun milletiyle yakın teması, bu çalışmanın sorusuna kaynaklık etmiştir; Sovyetler, Afganistan’da niçin Peştun merkezli bir siyasi ajandayı takip etmiştir? Çalışmanın ana sorusunun daha açık hale gelebilmesi için Sovyet-Peştun ittifakının tarihsel arka planı ana hatlarıyla sunulacaktır. Akabinde çalışmanın ana sorusu olan Sovyet Peştu ittifakının sebepleri, yani 1. Bölgedeki diğer etnik gruplar olan Tacikler ve Hazaraların Sovyetler tarafından niçin müttefik olarak seçilmediği 2. Komünist ideolojinin alıcısının Peştun etnik grubu olması 3. Başkent Kabil’in hükümdarlarının Peştun aşiretleri arasında yer değiştirmesi 4. Hint Okyanusu’na Açılan Peştunistan Tezini değerlendirmek suretiyle Sovyetlerin Afganistan’da niçin Peştun merkezli bir dış siyaset takip ettiği ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords : Afganistan, SSCB, Sovyet, Peştun, Müttefik