MAKEDONYA GELENEKSEL KONUT MİMARİSİ

Authors : Merve Yıldız, Uğur Özcan

Pages : 189-204

View : 47 | Download : 68

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Balkanlar; özellikle de Makedonya tarihi ve kültürel büyük mirasa sahip bir coğrafyada yer almaktadır. Romalılardan Bizans’ a, Osmanlı’ ya kadar bölgede birçok devlete ev sahipliği yapması bu coğrafya; yemek kültüründen kıyafete, mimariden birçok alana zengin bir kültürün oluşmasına ortam oluşturmuştur. Bunun yanında Balkan ülkelerinde farklı medeniyetlerin yanı sıra iklimsel ve topografik veriler ve birçok yerel malzemeyle beraber ülkelere göre mimari tarzlar oluşmuştur. Böylece bunlarla birlikte geçmişten bu yana bölgede varlığını sürdüren birçok devletin mimari tarzının harmanlanmasıyla önemli bir mimari zenginliğe sahip olmuştur. Balkanlar farklı birçok din ve devletin etkisinde kalmasına rağmen özellikle Osmanlı etkisini bünyesinde fazlasıyla barındırmaktadır. Osmanlı döneminde dini yapılardan kültürel yapılara birçok eser bölgeye kazandırılmıştır. Öyle ki günümüzde turistik amaçlı gezilirken bölgede hala ayakta kalan birçok Osmanlı yapısı turistlerin ilgisini çekmektedir. Balkanlarda Makedonya özelinde de durum farksız. Çünkü Osmanlı’nın çarşısından camilerine, yerel mimarisine kadar yaşam tarzıyla beraber birçok yapısı hala Makedonya’da da sapasağlam ayaktadır. Birçok köyde dinin etkisindeki Osmanlı’nın izlerini görmek mümkün. Yıllar içerisinde Makedonya mimarisi konut ihtiyacını dini ve kültürel değerleri yanı sıra hem yerel malzemeleri kullanarak hem de günlük ihtiyaçları göz önünde bulundurarak kendine has mimari üslubuna ulaşmıştır ve hala bünyesindeki birçok bölgede bu mimari mirası koruyup sürdürmektedir. Bu yazıda birçok tarzda inşa edilen yerel ev tiplerinden; bondruk, kule ve çardak tipleri karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Her ne kadar iç mekân kurgusu ve detaylarında farklılık gösterse de tüm konut tipleri kullanıcı ihtiyaçlarına göre şekillenmektedir. Genel olarak yerel mimaride, yerel malzemelerin tercih edildiği, topoğrafyayla barışık, iklimsel veriler ve manzaraya göre konum şekillenen insan fıtratına uygun bir yaşam şekli önemsenmektedir. Bu değerler esas alınarak yüzyıllardır farklı medeniyetlerin etkisiyle tüm Balkanlarda olduğu gibi Makedonya yerel mimarisi de kendi üslubuyla şekillenmiştir. Modern mimarinin etkisiyle yerel yapım teknikleri terk edilmeye başladıysa da ayakta olup öz yerel mimariyi temsil eden birçok yapı hala ayaktadır. Yerel mimarinin kaybolmaması ve yüzyıllardır geldiği gibi devam ettirilmesi önem teşkil etmektedir.
Keywords : Balkan mimarisi, Makedonya geleneksel mimarisi, Vernaküler mimari, Konut mimarisi, Osmanlı