Soğuk savaş sonrası dönemde İran’ın silahlanmasının Ortadoğu bölgesi üzerindeki etkileri

Authors : Yusuf YILDIRIM

Pages : 342-354

Doi:10.24289/ijsser.106424

View : 24 | Download : 15

Publication Date : 2015-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Avrasya’da jeostratejik bakımdan önemli bir aktör olan İran, bölgede nüfuz alanını genişletmek ve liderlik konumunu elde etmek için 1970’li yılların ortalarından itibaren bölge ülkeleri ile yoğun bir mücadele sergilemektedir. İran bölgedeki arzularını gerçekleştirmek için konvansiyonel silah ve savunma anlamında kendisi geliştirmek istemiştir ve devrim sonrasında da eylemlerine bu yönde devam etmiştir. Soğuk Savaş sonrası dönemde silahlanma konusunda Rusya Federasyonu ve Çin ile de ilişkiler gerçekleştiren İran çok sayıda konvansiyonel silah anlaşması imzalamış ve bölgede askeri gücünü teknolojik şartlara uygun olarak yeniden tasarlamıştır. İran silahlanma gücünü 2000’li yıllarda giderek arttırmış ve bölgedeki potansiyel rakiplerine gözdağı vermiştir. İran, özellikle Rusya ve Çin’in desteğiyle savunma kapasitesinde önemli değişiklikler yapmış, ABD ve İsrail tehditlerine karşı da nükleer anlamdaki eylemlerine hız vermiştir. Başta Suudi Arabistan olmak üzere Körfez ülkeleri, İran’ın nükleer eylemlerinden ve ideolojisini diğer devletlere yaymasından endişe etmekte ve silahlanma eylemlerinin bu bölgede istikrara ve güvenliğe darbe vuracağını sık sık yinelemiştir. Bu bağlamda Ortadoğu’da güvenlik ve istikrarı sağlamak adına İran’ın eylemleri önem kazanmıştır. Çalışmada İran’ın silahlanma eylemlerinin, bölge ülkelerinin güvenliği ve küresel güvenliği nasıl etkilediğine değinilmiş, başlıca silah tedarikçileri, ne tür silahlar ürettiği veya temin ettiği, başlıca silahlanma ilişkileri dönemsel olarak analiz edilmiş, İran’ın özellikle konvansiyonel anlamda silahlanması ve bunun yanında nükleer eylemleri üzerinde küresel aktörlerin de çıkarları irdelenmiştir.
Keywords : İran, Konvansiyonel Silahlanma, Nükleer Silahlanma, Balistik Füzeler