Tekâzîbu`l-A‘râb (Bedevilerin Yalan Söyleme Düellosu) ve Edebî Tür Abdullah el-Ğazzâmî’nin Eleştirel Önerisi Hakkında Bir Okuma

Authors : Muhammed Elmehdi RİFAİ

Pages : 159-182

Doi:10.51802/istanbuljas.1145692

View : 22 | Download : 15

Publication Date : 2022-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma, Arap edebiyatı kültürel mirasında “tekâzîbu’l-a‘râb insert ignore into journalissuearticles values(bedevî Arap mitolojisi);” adı ile tanınıp bilinen, ilginç bir anlatım modeli ile ilgilidir. Bu anlatım tarzı çok sayıda Arap edebiyatı eseri içerisinde derlenmesine rağmen sözel temelleri bozulmamış eski bir nesir sanatıdır. Eserlerde çeşitli başlıklar altında dağılım gösteren bu sanat, insan toplulukları içerisinde üzerinde antlaşmaya varılmış olan doğruluk ve ahlaki didaktik ölçütlerden soyutlanarak, onun sanatsal değerini hakkıyla takdir edecek kişileri beklemektedir. el-Müberred’in el-Kâmil fi’l-lüga ve’l-edeb adlı kitabı dışında Arap eleştirel çalışmaları, eski kültürel miras kitaplarında derlenmiş olan bu ifade biçimine iltifat etmemiştir. Bu kitap, içindeki “tekâzîbu’l-a‘râb insert ignore into journalissuearticles values(bedevî Arap mitolojisi);” adlı bölümü ile birçok araştırmacının ilgisini çekmiş olan tek kitaptır. Bu araştırmacıların başında Abdullah el-Ğazzâmî gelmektedir. Belki de el-Ğazzâmî bu kitabı, sonraki Arapça derlemelerde korunan haberlerin, kendisinden fürûlara insert ignore into journalissuearticles values(dallara); ayrıldığı asıl olarak telakki etmiştir. Bahsi geçen derlemelerde anlatılanlar, ilgili kitapta anlatılanların ufak tefek eklentiler yapılmış bir tekrarı niteliğindedir. Araştırma, yüz yüze ifade temeline dayanan bu mitolojik öykülerin -az olmaları ile birlikte- eleştirmen Abdullah el-Ğazzâmî’nin bakış açısına göre çerçevesi çizilen edebi tür kavramlarını ve standartlarını ihlal ettiğini ortaya koyacak ve bunu kısa öykülerden alınan örneklerin karşılaştırılması yoluyla yapacaktır.
Keywords : Tekâzîbul arâb, edebî tür, Abdullah el Ğazzâmî, Hikâyetu Sehhâra, Bedouin Arabs exchange of lies, literary genre, Abdullah Al Ghadhāmī, Hikāyat Sahhāra