İNSANLARDAKİ COVID-19 YABAN HAYVANLARINDA RİSK OLUŞTURUYOR MU?

Authors : Basak HANEDAN, Ali BİLGİLİ, Nigar ABBASOVA

Pages : 543-556

Doi:10.52538/iduhes.1162455

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2022-09-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Dünya çapında insanların önemli bir kısmının SARS-CoV-2 ile enfekte olmaları ve semptomlar görülmeden önce enfeksiyonu bilinmeyen şekilde yayabilmelerinden dolayı insanların yaban hayvanlarına COVID-19’u yayma riskleri bulunmaktadır. COVID-19’a yaban hayvanlarının duyarlılığının değerlendirildiği çalışmada primatlar, takiben karnivorlar, memeli deniz hayvanları, yabani kemirgenlerin yüksek potansiyel gösterdiği, laboratuvar kemirgenlerinin düşük riskte olduğu, kuşlar, reptiller ve amfibilerin de düşük riskte olduğu bildirildi. Kaplan, aslan, puma ve kar leoparına insanlardan COVID-19’un bulaştırıldığı bildirildi. COVID-19’la enfekte vizonların etkenleri insanlara ve kedilere bulaştırdığı gösterildi. COVID-19’un yabani gelincik ve vizonlara bulaşması halinde hayvanlar daha sonra devamlı rezervuar konaklar haline gelebilir ve insanlara ve diğer hayvan türlerine enfeksiyonu bulaştırabilir. Yaban hayvanları insanlarla yakın temastadır. Dolayısıyla COVID-19’a bağlı bulaşma olup olmadığının bilinmesi önemlidir. Bu çalışma kapsamında son yıllara ait çok sayıda bilimsel kaynak incelenerek insanlardan yaban hayvanlarına, yaban hayvanlarından tekrar insan ya da diğer hayvanlara COVID-19’un bulaştırılıp bulaştırılmadığı konularında ayrıntılı bilgiler verildi. Ayrıca insanlardan yaban hayvanlarına COVID-19’un bulaşmasının engellenmesine yönelik yapılması gereken uygulamalar hakkında bilgiler sunuldu.
Keywords : SARS CoV 2, İnsan, Yaban Hayvanları, Bulaşma, SARS CoV 2, İnsan, Yaban Hayvanları, Bulaşma