IMMANUEL WALLERSTEIN BAKIŞ AÇISIYLA OSMANLI‘DAN TÜRKİYE CUMHURİYETİNE EKONOMİK VE POLİTİK DEĞİŞİKLERİN ANALİZİ

Authors : Seda Gozde TOKATLI

Pages : 17-32

View : 21 | Download : 8

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kapitalist düzen ülkelerin gelişmişlik ve az gelişmişlik seviyelerini belirlerken, kapitalizmin gelişiminde yaşanan bağımlılık ilişkisi yapısal hiyerarşik düzenin yeniden inşa edilmesine yol açmaktadır. Uluslararası sistem içerisinde kapitalist ekonomi üzerinde etkin rol oynayan devletler sistem içerisinde yer alan merkezinsert ignore into journalissuearticles values(gelişmiş); ve çevre insert ignore into journalissuearticles values(az gelişmiş); ülkelerin gelişmişlik seviyelerini belirlemektedir. Amerikalı sosyolog ‘’Immanuel Wallerstein’’ ekonomik ve politik sistemi yorumlarken gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere odaklanarak ‘’Dünya Sistem Teorisi’’ ile açıklık getirmektedir. Dünya Sistem teorisi, dünyayı merkez, çevre ve yarı çevre ülkelere bölen bölgeler arası ve uluslararası işbölümünü ifade etmektedir. Bu çalışmada, Osmanlı Devletinin dünya sistemi içerisine nasıl eklemlendiğini ve neden gelişmiş ülke seviyesinden az gelişmiş bir ülke konumuna geçiş yaptığı ‘’Bağımlılık Teorisi’’ kapsamında incelenecektir. Osmanlı Devleti 16. ve 17 yy. ‘da kapitalist ekonomik düzen içerisindeki entegrasyonunun gerçekleştirememesi, Avrupa kapitalizmin gelişimi ile yakından ilgilidir. Dünya kapitalist düzeni Osmanlı Devleti’ni kendi içerisine çekerek onun üretim biçimini, yönetim şeklini ve toplumsal yapısını değerler ve fikirler üzerinden yeniden biçimlendirmiştir. Osmanlı Devleti’nin kapitalist ekonomiye eklemlenmesiyle başlayan çevreleşme süreci ekonomik, toplumsal ve siyasi yapının dönüşümü ile daha belirleyici olmuştur. Osmanlı devletinin Dünya sistemine nasıl eklemlendiği ve tedricen nasıl bağımlı bir ekonomiye dönüştüğü, ya da nasıl çevreleşme süreci yaşadığını anlamak önemlidir. Osmanlı devleti yerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti devleti, çevre konumundan yarı çevre ülke konumuna yükselmesini sağlamıştır. Kapital yönetim anlayışının Türkiye’ye sunduğu Neo liberal politikalar bağımlılık ve çevreleme politikalarının temelini oluşturmaktadır. Günümüzde kapitalist dünya düzeni, gelişmiş ülkelerin ekonomik faaliyetlerini sürdürülmesini desteklerken, Türkiye çevre ve merkez ülkeler arasında köprü rolü oynamaya devam etmektedir.
Keywords : Osmanlı Devleti, Türkiye Cumhuriyeti, Neo Liberal Teori, Dünya Sistemleri Analizi