Çobankale’den Enkolpion Röliker Haçlar

Authors : Esra SAYIN, Selçuk SEÇKİN

Pages : 505-530

Doi:10.26650/artsanat.2023.20.1278458

View : 88 | Download : 105

Publication Date : 2023-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Yalova’nın Altınova ilçesinde konumlanan Çobankale’de yürütülen beş sezonluk kazı çalışmaları ile Bizans dinî sanatına ilişkin çok sayıda yeni keşif gün yüzüne çıkartılmıştır. Bu makalenin odaklandığı enkolpion röliker haçlar da bu verilerden yalnızca birkaçını oluşturmaktadır. Kişisel dindarlığın maddi kültüre yansıyan en açık ve mahrem kullanımını yansıtan röliker haçlar da enkolpion olarak temeldeki dinî işlevlerinin yanı sıra apotropaik anlamları ile Bizans dinî dünyasında ön plana çıkmaktadır. Dindar Bizans toplumunda özellikle bireysel inanç biçiminin bir parçası olan enkolpion röliker haçların genellikle içlerinde taşıdıkları rölikler sebebiyle bireyleri kötülükler, felaketler ve hastalıklardan korudukları düşünülmektedir. Bu makalenin amacı, Çobankale’de yer alan şapel içi gömülerinde gün yüzüne çıkartılmış olan röliker haçlar ve bunların Bizans dinî dünyasındaki yerini değerlendirmektir. Bu bağlamda antik yazarların enkolpionlar ile ilgili anlatıları temel alınarak eserlerin işlevleri üstünde durulmuş, Anadolu’nun farklı bölgelerindeki müzelerin envanterlerinde yer alan ve kazı çalışmalarıyla açığa çıkartılan benzer örnekler karşılaştırılarak tarihleme önerileri sunulmuştur.
Keywords : Çobankale, Enkolpion, Röliker Haç, Hristiyanlık, Bizans Sanatı