Bir Roma Kenti Olarak Aelia Capitolina/Kudüs

Authors : Azize GELİR ÇELEBİ, Nuran PİLEHVARİAN KARA

Pages : 121-152

Doi:10.26650/artsanat.2023.20.1279854

View : 91 | Download : 89

Publication Date : 2023-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Köklü bir geçmişe sahip olan Kudüs’ün Roma İmparatorluğu ile olan ilişkisi MÖ 63’te Roma lideri Pompey insert ignore into journalissuearticles values(Pompeius);’in Kudüs’ü alması ile gerçekleşmiştir. Böylece Kudüs’te yaklaşık yedi yüzyıl sürecek Roma hâkimiyeti başlamıştır. MÖ 37’de, Kral Herod döneminde kent ve Kral Süleyman’ın yaptırdığı mabet onarılmış, kentin imar planına bir amfitiyatro ve hipodrom eklenmiştir. Roma İmparatoru Hadrianus insert ignore into journalissuearticles values(MS 117-138);, 135 yılında çıkan isyan neticesinde tahrip olan kenti yeniden yapılandırmış ve Aelia Capitolina’yı Hippodamos planına uygun tasarlatmıştır. Roma kent planlamasının en önemli özelliklerinden biri kuzey güney yönünde insert ignore into journalissuearticles values(Cardo Maximus); ve doğu batı yönünde insert ignore into journalissuearticles values(Decumanus Maximus); iki ana arter/yol aksına paralel olarak oluşturulan ve literatürde grid/ hippodamic/ızgara/satranç tahtası olarak adlandırılan MÖ 5. yüzyılda Miletli Hippodamos’tan beri bilinen plandı. Roma hâkimiyetine girdikten sonra Kudüs de diğer Roma kentleri gibi bu plan şemasına göre şekillenmiştir. Bu çalışma günümüzde de izleri okunabilen, Roma İmparatorluğu dönemi Kudüs’ünün insert ignore into journalissuearticles values(eski Kudüs-sur içi bölge); tarihî süreci ve kentin planının Roma dönemi yol dokusuna göre şekillenmesi konularına odaklanmıştır. Roma dönemi yol dokusunun görülebildiği en eski görsel kaynak olan Madaba Mozaik Haritası ve Haçlı Haritaları üzerinden okumalar yapılmıştır. Kudüs’ün günümüzdeki kent dokusunun bilinen en eski dönemi özgün kaynaklar ve dönem okumalarıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Kudüs, Roma Kent Planı, Aelia Capitolina, Cardo Maximus, Decumanus Maximus, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu