1905 Haritalarında Antalya Kaleiçi ve Çevresi
Authors : Evren Dayar
Pages : 229-260
Doi:10.26650/artsanat.2024.21.1240796
View : 130 | Download : 189
Publication Date : 2024-01-31
Article Type : Research Paper
Abstract :Haritalar, oluşturuldukları dönemdeki gerçekliğin görsel bir temsilini sundukları için tarihî kaynak olarak son derece değerlidir. Haritaların tarihî kaynak olarak önemi, Antalya gibi tarihî yapıları önemli ölçüde tahrip olmuş kentleri incelerken veya günümüzde artık var olmayan yapıları tespit etmeye çalışırken daha da belirgin hâle gelmektedir. Bu haritalar, bu tür kentlerin tarihî dokusunu yeniden inşa etmek için önemli bir araç hâline gelmekte ve geçmişle bugün arasında köprü kurmayı sağlamaktadır. Bu makale, arşiv belgeleri, kitabeler ve farklı görsel kaynaklardan faydalanarak 27 Mart 1905 tarihinde hazırlanmış iki Antalya haritasını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. 20. yüzyıl başlarında Antalya sur duvarları ile burçlarında gerçekleştirilen tahribatı belgelemek amacıyla hazırlanan bu haritalar, kentin belli başlı nirengi noktalarının tespit edilmesi ve kentsel modernleşmenin anlaşılması açısından oldukça işlevseldir. Makalede, 1905 haritalarından hareketle kentin limanı, iç kale (Tophane), Kaleiçi mahalleleri, sur duvarları ve kent kapıları ile sur dışı yerleşim alanı tasvir edilmiş; bu suretle 20. yüzyılın başlarında Antalya’nın panoramik bir görünümü sunulmuştur. Bunların yanı sıra 1905 haritaları, günümüzde mevcut olmayan bazı yapılara dair de önemli bilgiler vermektedir. İç kale mevkiindeki hamam yapısı, Bayrakdar Baba Türbesi, bugüne kadar 1921 yılında inşa edildiği düşünülen saat kulesinin ilk yeri, 1905 haritaları vasıtasıyla tespit edilebilmiştir.Keywords : Antalya, Kent haritaları, tarihî yapılar, Mimarlık tarihi, Modernleşme