Modern Erkeği Çizmek: Sakal/Bıyık, Moda ve Geç Osmanlı Toplumunda Maskülinitenin Mediko-Sosyal İnşası (1900-1920)

Authors : Cem DOĞAN

Pages : 46-54

View : 23 | Download : 11

Publication Date : 2016-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, sakal ve bıyığın Osmanlı toplumunda erkekliğin türevlerini belirleyen alameti farikalardan biri olduğu yolundaki temel önermeye dayanmaktadır. Sakalın ve bıyığın muhtelif türlerinin erkeklerin gündelik yaşantılarında kullandıkları bir süs aracı oldukları bilinmektedir. Lakin daha yakından bakıldığında saç ve sakalın salt erkeğin dış görünüşüne ait bir şey olduğu kadar erkekliğin kendine vurgu yapan bir tür ideolojik sembol olduğu da görülür. Bu nedenle de, burada geç Osmanlı moda ve mediko-sosyal söylemleri açısından sakalın ve bıyığın maskülen kimliği kurgulayan birer vasıta olduğunu göstereceğim. Bunu yaparken, Osmanlı erkeklerinin sakalsız/bıyıksız bir erkeği (tüysüz/parlak) gerçek anlamda bir erkek olarak kabul etmediklerini ve hatta çoğu zaman bu gibi kimselerin efemine (oğlan) bir doğaya sahip olduklarının düşünüldüğünü öne süreceğim. Böylece, sakalın/bıyığın Osmanlı erkekleri arasında bir tür cinsel tercih sembolü olarak değerlendirildiğini iddia edeceğim. Sonuç olarak, sakallı ya da bıyıklı olup olmasına göre bir erkeğin kendisini “diğerleri”nden nasıl ayırt ettiğini sorgulayacağım.
Keywords : Sakal Bıyık, Osmanlı Tıbbı, Moda, Erkeklik, Efeminelik