Psikoterapinin Temel İlkeleri ve Temel Bileşenleri

Authors : Erdinç ÖZTÜRK, Hülya AYHAN

Pages : 136-158

Doi:10.46628/itbhssj.908609

View : 28 | Download : 11

Publication Date : 2021-07-14

Article Type : Review Paper

Abstract :Psikoterapi, kişide var olan uyumsuz duygu, düşünce ve davranışların terapist tarafından bilimsel psikolojik teknik ve yaklaşımlar kullanılarak uyumlu duygu, düşünce ve davranışlara dönüştürme süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu süreç, terapistlerin ve danışanlarının birlikte yürüttükleri ve terapistlerin danışanlara onları anladıklarını, onlara saygı duyduklarını ve yardım etmek istediklerini ilettikleri kişilerarası ve karşılıklı bir terapötik yapıdır. Psikoterapide, terapist danışanı tanımaya, anlamaya, formülize etmeye, danışanın ihtiyaçlarını belirlemeye ve bu ihtiyaçlara uygun müdahaleler geliştirmeye odaklanmaktadır. Tarihsel süreç içinde farklı psikoterapi modelleri geliştirilmiş ve her birinin kendine özgü terapi ilkeleri oluşturulmuşsa da bu modellerin temel ilkeler bazında azımsanmayacak düzeyde ortak noktaları bulunmaktadır. Bu ilkelerden bazıları, vaka formülasyonu, terapötik çerçeve, terapötik ittifak, direnç, aktarım ve karşı aktarım kavramlarıdır. Vaka formülasyonu, terapistin, danışandaki psikolojik, kişilerarası ve davranışsal sorunların nedenleri, tetikleyici ve sürdürücü faktörleri hakkında oluşturduğu hipotez olup tedavi sürecinde yapılması planlanan terapötik müdahaleler için temel bir unsurdur. Terapötik çerçeve, danışan ve terapistin tedavi süresince uyması gereken kuralları ve bu sürecin nasıl işleyeceğine ilişkin bilgileri içeren önemli bir enstrüman ya da kontrattır. Terapötik ittifak, terapist ve danışanın psikoterapi süresince oluşturduğu ve devam ettirdiği iş birliği olarak tanımlanmaktadır. Direnç ise terapötik ilişkinin içinde var olan danışanın sürece katılım açısından isteksizliğine işaret etmektedir. Aktarım, danışanın geçmiş ilişki deneyimleri üzerinden geliştirdiği tutum ve davranışlarının terapist ile ilişkisinde ortaya çıkması iken karşı aktarım ise terapistin danışanın aktarımına aktarımıdır. Çalışmamızda herhangi bir tedavi modeline bağlı kalınmaksızın psikoterapinin temel ilkeleri ve temel bileşenleri ekseninde eklektik bir yaklaşımla bu kavramlar incelenmiştir.
Keywords : Psikoterapi, terapötik ittifak, direnç, aktarım, vaka formülasyonu