Aharonov-Bohm Olayı ve Monopol

Authors : Çılga MİSLİ, Oktay YILMAZ

Pages : 1-21

Doi:10.28979/comufbed.307872

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2016-05-27

Article Type : Research Paper

Abstract :David Bohm ve doktora öğrencisi Yakir Aharonov 1959 yılında Aharonov-Bohm insert ignore into journalissuearticles values(AB); olayını keşfettiler. Daha sonra AB olayı 1986 yılında A. Tonomura ve arkadaşları tarafından deneysel olarak doğrulanarak daha çekici bir hale gelmiştir insert ignore into journalissuearticles values(Tonomura ve ark., 1982, 1986);. AB olayının anlaşılması ile kuramsal fiziğin temelleri ve AB olayı ile ilgili başka fiziksel olay ve kavramlar daha iyi anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Aharonov-Bohm olayı incelenip tartışılmaktadır insert ignore into journalissuearticles values(Aharonov ve Bohm, 1959);. AB olayının sonucunda, kuantum mekaniğinde elektromagnetik insert ignore into journalissuearticles values(EM); potansiyellerin ilginç özellikleri ortaya çıkmakta ve ayrı bir önem kazanmaktadır. Klasik mekaniğe göre, alanlar yüklü parçacıkların kendisi ile direk etkileşmektedir fakat Aharonov-Bohm olayına göre etkiyen hiçbir alan olmasa bile yüklü parçacıkların elektromagnetik potansiyellerle etkileştiği anlaşılmaktadır. Ayar dönüşümleri altında Schrödinger dalga denkleminin değişmez insert ignore into journalissuearticles values(invaryant); kalması, dalga fonksiyonun dönüşmesini gerektirir. Dönüşen dalga fonksiyonu bir faz çarpanı içerir ve bu faz, elektromagnetik potansiyellere bağlıdır. Önerilen Aharonov-Bohm deneyinde hiç bir alanla etkileşmeyen fakat sadece elektromagnetik potansiyeller ile etkileşen elektronlar girişim deseninde kaymaya neden olur. Bunun sonucunda, faz kayması, magnetik akı, magnetik tek-kutup insert ignore into journalissuearticles values(monopole); kuantizasyonu gibi önemli sonuçlar elde edilir. Ayrıca, yarı-klasik yöntemle de magnetik tek-kutup ve elektromagnetik açısal momentum kuantizasyonu yapılabilmektedir insert ignore into journalissuearticles values(Sakurai, 1994; Jackson, 1999); . Ayar dönüşümünün fiziksel anlamı ve vektör potansiyel hesaplarından sonra bir sarmal insert ignore into journalissuearticles values(selenoid); ile etkileşen yüklü parçacıkların saçılma genliği ve diferansiyel tesir kesit hesapları yapılarak, sonuçları tartışılmaktadır.  
Keywords : Aharonov Bohm, Ayar Dönüşümü, Dirac Kuantizasyonu, Saçılma, Tek kutup Monopol,