Kıbrıs`taki İngiliz Üslerinin Jeopolitik ve Jeostratejik Açıdan Önemi

Authors : Hakan DUMLU

Pages : 126-156

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2022-01-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde Kıbrıs, kuzeydeki Türk kesimi ve güneydeki Rum kesimi olmak üzere ikiye bölünmüş durumdadır. Ancak Ada’da üçüncü bir aktör daha vardır: Britanya’nın denizaşırı topraklarından Ağrotur ve Dikelya’daki Egemen Üs Bölgeleri. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1960’taki antlaşmaya göre Birleşik Krallık, Ağrotur ve Dikelya’daki askerî üsleri üzerindeki egemenliğini devam ettirmiştir. Egemen Üs Bölgeleri, Birleşik Krallık’ın denizaşırı toprağı statüsünü kazanarak askerî amaçlara yönelik muhafaza edilmiştir. Bu çalışmada Birleşik Krallık’ın Kıbrıs’taki siyasî ve askerî varlığı, deniz hâkimiyeti teorisiyle açıklanmıştır. Egemen Üs Bölgeleri’ne odaklanılan çalışmada, bu bakımdan Kıbrıs Sorunu’nda genellikle göz ardı edilen bu üçüncü aktörün gerek Ada içindeki gerekse bölgedeki güç dengesinde hesaba katılmasının önemi vurgulanmıştır. Aynı zamanda Kıbrıs’ın stratejik önemi temelinde Doğu Akdeniz’deki çıkar çatışmalarının tarafları da tespit edilmiştir. Böylece Birleşik Krallık, NATO ve Avrupa Birliği gibi aktörlerin jeopolitik hedefleri için Egemen Üs Bölgeleri’ne biçtikleri görevlerin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda öncelikle Birleşik Krallık’ın Kıbrıs’taki siyasî ve askerî varlığı, sömürge ve Egemen Üs Bölgeleri olmak üzere tarihî dönemlere ayrılmıştır. Ardından Egemen Üs Bölgeleri’ne biçilen görevler, söz konusu aktörlerin jeopolitik hedeflerinde birleştikleri ve ayrıştıkları konulara bağlı olarak incelenmiştir. Böylelikle Ada’da güç ve etki sahibi olan aktörler değişse bile İngiliz üslerinin stratejik önemini, jeopolitik hedefler için daima koruduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Kıbrıs, Egemen Üs Bölgeleri, Ağrotur ve Dikelya, Jeopolitik, Güvenlik