Pragmatizm ve Yeni-Realizm

Authors : Mehmet Fatih DOĞRUCAN, Muhammed KARAMOLLA

Pages : 729-750

View : 44 | Download : 20

Publication Date : 2020-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Pragmatizm ve Yeni-Realizm, metafizik ve epistemolojide ortaya koydukları düşünce tarzıyla, felsefeye bilimsel ve doğalcı bir yapı kazandırmayı amaçlamıştır. Pragmatizme göre bir nesnenin bilinmesi, onun olası pratik etkilerinin bilinmesi ve bu bilginin, doğru kabul ettiğimiz mevcut inanç birikimimizle uyumlu olması anlamına gelmektedir. Empirik ve bilimsel bir araştırma biçimini esas alan pragmatizm, olgular kadar değerlere, ilkelere, dinsel kavrayışa ve romantizme de imkan tanıyan esnek ve bütünlükçü bir felsefi yaklaşımın ifadesidir. Pragmatizme göre felsefedeki çoğu yapay olan geleneksel problemlerin aşılması, ancak böylesi bir yaklaşımla mümkündür. Ralph Barton Perry ise bu ekolün içinden Yeni-Realizm akımının öncüsü olarak belirecektir. Kökleri pragmatizme dayanmakla birlikte Yeni-Realizm’in pragmatizmden ayrıştığı noktalar mevcuttur. Perry’ye göre özne ve nesne arasında tözsel bir fark yoktur. “Bilen” ve “bilinen” arasındaki ilişki, karmaşık bir etkileşimden daha fazlası değildir. Yeni-Realizme göre düşüncenin konusu olan varlıklar, gelenekte anlaşıldıkları biçimiyle zihinsel değildir. Bu varlıkların varlığı ve doğası, bilinmelerinden bağımsızdır. Yeni-Realistlere göre felsefi gelenekteki anlaşmazlıkların asıl sebebi, dildeki kelimelerin kullanımında aynılık ve kesinlik eksikliği ile felsefi araştırmada kararlı bir işbirliğinden yoksunluktur. Kişisel eğilimler ve farklılaşan mizaçların ön plana çıktığı böylesi bir atmosferde yapılması gereken, ortak bir terminoloji geliştirerek bilimsel yöntemi felsefeye uygulamaktır. Perry ve arkadaşlarının bu tutumu, ontolojik ve epistemolojik sahadaki Kartezyen düalizmi ve Berkeley ile popülerleşen İdealist geleneği karşısına almaktadır.
Keywords : Pragmatizm, Yeni Realizm, Epistemoloji, Metafizik