Bozkır Kültür Çevresinde At, Göçer-Ev Ve Demir

Authors : İlhami DURMUŞ

Pages : 19-34

View : 20 | Download : 19

Publication Date : 2017-11-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Bozkır kültürü özellikleri itibariyle diğer kültürlerden farklılık gösterir. Coğrafi  çevre ve iklim kültürün farklı olmasında önemli etkenler olarak görülür. Bu kültürün  özellikleri de diğer kültürlerden oldukça farklıdır. Özellikle bozkır kültür çevresinde  at, göçer-ev ve demir özel bir yer tutar. A t bozkırda yaşayan Türklerin hayatında son  derece önemlidir. Av, sürü ve akın Türklerin yaşam biçimini gösterir. Ava at üzerinde  girmek, sürüleri at üzerinde otlatmak ve akınlara at üzerinde katılmak gerekir. Dolayısıyla  at Türklerin sosyal, siyasi, iktisadi, dini ve askeri hayatında hep ön planda  olmuştur. Türkler atı binek hayvanı olarak kullanan ilk millettir. At biniciliğinden  dolayı pantolon ve ceket Türklerin icadı olup, modern kıyafetin de temelini oluşturmaktadır.  Türkler at sayesinde geniş coğrafyalara ulaşarak, oralarda hâkimiyet  kurabilmişlerdir. Türklerin hayatında atın önemini yazılı kaynaklardaki bilgiler ve  kurganlardan ortaya çıkarılmış at iskelet ve donanımları da açık bir şekilde ortaya  koymaktadır. Türklerin önemli buluşlarından biri de göçer-evlerdir Bu evler kağnı  olarak da adlandırılabilir. Genelde öküzler tarafından çekilmektedirler. Çeşitleri  olmak üzere genelde iki ya da üç odalı, dört ya da altı tekerlekli, dört bir tarafı ve  üzeri keçeyle kaplıdır. İçinde yaşayanları kışın soğuk ve rüzgârdan, yazın ise sıcaktan  korumaktadırlar. Hanımlar ve çocuklar bu arabaların içinde yaşamakta, erkekler  ise yorulduklarında ve geceleri bunların içine girmektedirler. Otlaktan otlağa,  yaylaktan kışlağa bu arabaların içinde yolculuk yapmaktadırlar. Arabalardan hem  yazılı kaynaklarda söz edilmekte hem de kurganlardan çıkarılan kalıntılar fikir vermektedir.  Türklerin hayatında demirin de büyük önemi vardır. Türkler demiri kullanmadan  önce bakırı, bakırla kalayı alaştırarak tuncu, altını, gümüşü, altınla gümüşü  alaştırarak elektronu kullanmışlardır. Demiri eritip, çeşitli gereçler yapmalarıyla  demir kullanımı ön plana çıkmıştır. Bozkır Türk kültürü demir kullanımıyla daha da  gelişmiştir. Bozkır çevresinde demirin önemini yazılı kaynaklar ve kurgan buluntuları  açık bir şekilde göstermektedir. Atın hızı, demirin vurucu gücü ve Türk’ün güçlü  iradesi sayesinde bozkır kültürü hız, kuvvet ve dinamizm kazanmış, büyük bozkır  Türk devletleri bu sayede kurulup, gelişmiştir.
Keywords : Bozkır, Türk, Kültür, At, Demir, Göçer ev, Kurgan