Buhara Emirliği’nin Son Hükümdarı Âlim Han’ın Afganistan’da Ölümü ve Sonrasında Yaşanan Gelişmeler

Authors : Nurettin HATUNOĞLU

Pages : 127-144

View : 25 | Download : 14

Publication Date : 2019-04-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Buhâra Emîrliği, Ceditçi adı verilen reformist aydınların da desteği ile Bolşevik Ruslar tarafından 2 Eylül 1920 yılında işgal edilmiştir. 4 gün devam eden savaşı kaybeden Emir Âlim Han, önce Doğu Buhâra’ya çekilmiş oradan da Afganistan’a gitmiştir. 1944 yılında Afganistan’da yüksek tansiyon ve buna bağlı beyin kanaması sonucu vefat etmiştir. Ölmeden önce bir vasiyet bırakmış, bu vasiyetinde kendinden sonraki halef ve maddi konularda bilgi vermiştir. Afganistan’da adı konmamış bir tutsaklık hayatı yaşayan Âlim Han, bazı siyasi faaliyetlerde bulunmuş fakat bir başarı elde edememiştir. Yaşamının son dönemlerinde ekonomik açıdan sıkıntılar da yaşamıştır. Cenazesi resmi tören ve geniş bir katılım ile gerçekleşmiştir. Ölümünden sonra hanedan mensupları Afganistan’ın değişik yerlerine dağılmış, Afgan - Rus savaşının ortaya çıkardığı kaos sebebiyle diğer ülkelere dağılmışlardır. Hanedan mensuplarının büyük bir bölümü 1983 yılında, Türkiye Cumhuriyeti tarafından Türkiye’ye getirtilerek Gaziantep iline yerleştirilmişlerdir. Bu çalışmada Âlim Han’ın Afganistan’daki yaşamı, ölümü ve ölümü sonrası hanedan mensuplarının durumu üzerinde durulacaktır. Âlim Han’ın ölümü ve sonrasında yaşanan gelişmeler ile ilgili bağımsız çalışmalar yetersiz olduğundan dolayı, bu çalışmada konuyla ilgili hanedan mensupları ile yapılan kişisel görüşmelerden ve ilgili telif eserlerden istifade edilmiştir.   
Keywords : Buhâra, Âlim Han, Özbekistan, Afganistan