DİN, MÜZİK VE İKTİDAR: TALİBAN’IN MÜZİK POLİTİKASI ÜZERİNE BİR ANALİZ

Authors : Cemal ÖZEL

Pages : 61-80

Doi:10.58640/asyar.1250876

View : 48 | Download : 36

Publication Date : 2023-09-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, müziğe yönelik söylem ve uygulamalarından hareketle Taliban’ın kültür politikalarının analizi yapılmaktadır. Bu çerçevede ilk olarak “direniş kimliği / proje kimliği” ve “sermaye” kavramları temelinde bir teorik çerçeve oluşturulmuş, Taliban öncesi Afganistan’daki müzik kültürü, Taliban hareketi ve taranalar hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Ardından Taliban’ın müziğe yaklaşımı “pratik faktörler” insert ignore into journalissuearticles values(tarih, demografi, Taliban öncesi sansür kültürü); ve “teorik faktörler” insert ignore into journalissuearticles values(müziğin dini açıdan konumlandırılması); şeklinde gruplandırılarak açıklanmıştır. Son olarak örnekler üzerinden taranaların içerik analizi yapılmıştır. Araştırma, müziğin siyasi veya sosyal kontrolü sağlamak veya statükoya meydan okumak için kullanışlı bir araç olduğunu göstermektedir. Müziğe yönelik yaklaşım turnusol kâğıdı vazifesi görmektedir; müzik ne kadar özgürse toplum da o kadar özgürdür. Nitekim Taliban’ın yasakçı yaklaşımı müzikle sınırlı olmayıp gündelik yaşamdaki birçok eğlence aktivitesini kapsamaktadır. Binlerce yıldır en önemli kültürel unsurlardan biri olan müziğin yokluğu “anormal” bir yaşamın göstergesidir ki bugün Afganistan’da yaşanan tam da budur. Öte yandan Taliban’ın mevcut din anlayışı göz önünde bulundurulduğunda tüm müzik tarzlarına izin verileceği bir ortam mümkün gözükmemektedir. Afganistan gibi bir coğrafyada müziği sansürlemek, onun birleştirici rolünün ve iyileştirici etkisinin heba olmasına neden olmakta, özünde şifahi olan yerel kültürel dokuya da zarar vermektedir. Taliban’ın müziğe yönelik yaklaşımı zaten sorunlu olan imajını daha da olumsuz bir görünüme itmekte ve uluslararası toplumla ilişkilerini sıkıntılı hale getirmektedir. Öte yandan Taliban’ı iktidara taşıyan koşullar değişmediği sürece mevcut yaklaşımın devam edeceğini ve Afganistan’ın geçmişinin, geleceğinin rehberi olarak kalmaya devam edeceğini ileri sürmek mümkündür.
Keywords : din, müzik, iktidar, taliban, sansür