Rusya-Ukrayna Savaşının Bir Sonucu Olarak İmzalanan Tahıl Koridoru Anlaşmasının Montrö Boğazlar Sözleşmesi Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Authors : Altuğ YENGİNAR

Pages : 101-110

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :24 Şubat 2022 tarihinde Rusya-Ukrayna savaşının başlaması ile birlikte küresel ölçekte bir gıda krizinin ortaya çıkması gündeme gelmiştir. Bu krizin önlenmesi için Birleşmiş Milletler gibi bazı uluslararası kuruluşlarla birlikte, Türkiye de önemli çabalar sarf etmiştir. Nihayetinde, bu çabalar sonuç vermiş ve tahıl taşıyacak gemilerin Ukrayna limanlardan ayrılmasına olanak sağlayan tahıl koridoru anlaşması 22 Temmuz 2022 tarihinde Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler arasında İstanbul’da imzalanmıştır. Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nde Türk Boğazları’ndan geçiş yönetimi ticaret ve savaş gemileri ayrımı yapılarak düzenlenmiş, ticaret gemileri açısından yapılan düzenleme ise barış zamanı durumu, Türkiye’nin tarafsız olduğu savaş zamanı durumu, Türkiye’nin muharip olduğu savaş zamanı durumu ve Türkiye’nin kendisini pek yakın bir savaş tehlikesi tehdidi altında saydığı durum olmak üzere toplam dört farklı öngörüye göre hükme bağlanmıştır. Bu çalışmada, Montrö Boğazlar Sözleşmesi esaslarına göre belirtilen durumlara bağlı olarak, imzalanan tahıl koridoru anlaşmasının uygulanabilirliği incelenecektir. Diğer taraftan, bir savaşın başladığı günden, sona erdiği güne kadar birçok farklı senaryoyu ortaya çıkarabileceği göz önünde bulundurularak, Rusya-Ukrayna savaşına Türkiye veya birçok farklı devletin taraf olabileceği durumlarda, yine Montrö Boğazlar Sözleşmesi esaslarına göre tahıl koridoru anlaşmasının uygulanabilirliği değerlendirilecektir. Ayrıca belirtmekte fayda vardır ki, Ukrayna limanlarından tahıl taşıyacak gemiler ticaret gemisi niteliğinde olduğundan savaş gemilerine yönelik geçiş yönetimine değinilmeyecektir.
Keywords : Montrö Boğazlar Sözleşmesi, tahıl koridoru, Rusya Ukrayna, gemi, boğaz