AYRILIKÇI BİR CEMİYET: DİYARBAKIR KÜRT KULÜBÜ’NÜN FAALİYETLERİ VE KAPATILMASI

Authors : Kadir KURT

Pages : 99-132

View : 21 | Download : 10

Publication Date : 2021-07-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Diyarbakır Kürt Kulübü, I. Dünya Savaşı’ndan sonra Osmanlı Devleti’nde kurulan ve ülke sınırları içinde bulunan bir kısım toprakta bağımsız Kürt devleti kurmayı amaçlayan müstakil bir kuruluştu. Kürtleri tek çatı altında toplayarak Kürt İttihadı gerçekleştirmek ve Osmanlı’dan kopmak amacındaydı. Zor zamanlardan geçilen bir dönemde kurulan kulüp, bağımsızlığa giden yolda dönemin yabancı devlet temsilcileriyle temas kurdu ve yardımlarını istedi. Kulübün bu hareketi ilgilerin üzerine çevrilmesine neden oldu. Anadolu’ya daha yeni çıkan Mustafa Kemal Paşa’nın yanı sıra bölgedeki askeri, mülki, adli makamların da dikkatini çekti. Mustafa Kemal Paşa ise bölgede Kürt İttihadı fikrine karşılık Millî İttihat fikriyle hareket etti. İngilizler de bu dönemde Kürt politikasını şekillendirmek adına bölgeye ajanlar gönderdi ve Kürt ileri gelenleriyle temaslar kurdu. Bu noktada kulüp, İngilizlerin Kürt siyasetinde kanaat uyandırması açısından önemliydi. Osmanlı Devleti ise bölgede “idâre-i maslahat” fikriyle hareket ediyordu. Sonunda Kürt Kulübü, Sadaret Makamı’na taşınacak derecede bir sorun haline geldi.
Keywords : Diyarbakır Kürt Kulübü, 1919 Kürt Kulübü, Kürt İttihadı, Ekrem Cemilpaşa, Binbaşı Noel