Kuman- Kıpçaklarla Rusların Siyasi İlişkileri (1055-1120)

Authors : Hasan CEYHAN

Pages : 238-251

Doi:10.38000/juhis.800423

View : 16 | Download : 28

Publication Date : 2020-10-06

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya tarihinde büyük tesirler bırakan Türk kavimleri veya devletleri, anayurtları Orta Asya coğrafyasından; iklim yetersizliği, otlak alanlarının daralması, çeşitli hastalıkların meydana gelmesi ve bir takım siyasi nedenlerden dolayı batıya doğru göç etmek zorunda kalmışlardır. Farklı kıtalar üzerinde etkisini gösteren bu büyük göç hareketlerinin doğası gereği kavimler ister istemez birbiriyle mücadele etmek zorunda kalmışlardır. Rus tarihi ve siyasi yapısı üzerinde de adından söz ettiren Kuman-Kıpçaklar, Kafkaslardan başlayıp, Karadeniz kuzeyindeki bozkırlar, Orta Avrupa, Balkanlar ve kadim Anadolu coğrafyasına kadar geniş bir alana sahip olmuşlardır. Kuman-Kıpçaklar, bu geniş coğrafyada; Hazar, Moğol, Gürcü, Selçuklu, Rus, Bulgar, Macar ve Bizans İmparatorluğu gibi döneminin güçlü devlet ve toplulukları ile de etkileşim içerisinde olmuşlardır. VIII. asrın sonlarından başlayarak XV. asra kadar, Doğu Avrupa coğrafyasında Peçeneklerin ardından Kuman-Kıpçaklar bölgede uzun müddet yaşayarak siyasi ve askeri anlamda önemli kazanımlar elde etmişlerdir. Kumanlar ve Ruslar bazen düşman bazen ittifak halinde bulunmuşlardır. Kiev knezlerinin arasında çıkan çatışmalarda akrabaları olan Kumanlardan yardım talep isteğinde Kuman hatunlarının etkisi bariz bir şekilde görülmektedir. Böylelikle Kumanların Rus knezliklerinin iç işlerine müdahale etmişler ve bu çatışmalardan faydalanarak Rus sınırlarını yağma ve bolca ganimet elde etmişlerdir. Kumanların, Rus knezliklerinin bu daveti Ruslar için ağır sonuçlara neden olmuştur. Nitekim Moğolların, Doğu Avrupa coğrafyasına gelene kadar bu iki halk mücadele ve akrabalık ilişkileri arasında yaşamaya devam etmişlerdir.Yaşadıkları dönem içerisinde Kuman-Kıpçaklar stratejik bir bölge olan Karadeniz’in kuzeyine hâkim olarak Rus yayılmacılığının önünü uzun bir zaman kesmiş ve bu coğrafyanın “Türk Toprakları” olarak kalması gibi önemli bir görevi üstlenmişlerdir.
Keywords : Orta Asya, Doğu Avrupa, Kuman Kıpçaklar, Ruslar, Göç