Savaş Tarihine Yön Veren Silah: Türk Kompozit Yayı ve Tamamlayıcı Unsurları

Authors : Samet İKİBEŞ

Pages : 32-50

Doi:10.38000/juhis.1122432

View : 14 | Download : 47

Publication Date : 2022-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaylar, basit ve kompozit olmak üzere ikiye ayrılır. Ancak kendi içerisinde farklı alt tiplere de ayrılabilmekteydiler. Kompozit yayları basit yaylardan ayıran en temel özellik, üretim aşamasında ahşap haricinde farklı malzemelerin de kullanılmış olmasıdır. Makalemizin konusunu oluşturan Türk yayı ise kompozit yapıdadır. Üretim aşamasında kullanılan farklı malzemeler sayesinde yayın dayanıklılığı artmış ve uzun yıllar yapısı bozulmadan ilk günkü gibi kullanım görmüştür. Hatta bu özelliği sayesinde babadan oğula miras kaldığını da söyleyebiliriz. Türk kompozit yayı refleks olarak kurulur. Yani yay sabit yönünün aksine terse doğru kurulmaktaydı. Refleks oluşu yayın gücünü arttırmış, bu sayede oklar uzak mesafelere ulaşmıştır. Yayların mermisi işlevinde olan okların yapımı da oldukça meşakkatliydi. Çünkü düzgün üretilmeyen okun hızı ve yönü istenilen düzeyde olamazdı. Oklar birden fazla bölüme ayrılmakta olup esas vurucu kısımları temren, soya bölümüdür. Temren ve soya kullanıldıkları malzemeye göre ayrılmalarının yanında ek olarak farklı tipolojilerde de üretilmiştir. Yay kullanımı için yardımcı ekipmanlar olan zihgir ve ok sadağı okçulukta bulunmak zorundaydı. Zihgirler, ok kirişinin sağ başparmağa vereceği hasarı önleyen başparmak yüzükleridir. Sadaklar ise daha çok organik malzemeden üretilen yapısıyla okların taşınması görevini üstlenen yardımcı ekipmandır.
Keywords : Okçuluk, Türk Kompozit Yayı, Temren, Zihgir, Sadak