TÜRKÇEDE “BÖYLE, ŞÖYLE, ÖYLE” KELİMELERİNİN İŞLEVİNE DAİR

Authors : Muzaffer UZUN

Pages : 151-161

Doi:10.20322/littera.271940

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2016-11-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Dildeki anlamlı en küçük birim olarak kelime, dil bilgisi içinde görev, anlam ve işlev bakımından farklı kategorilerde farklı görünüm ve adlandırmalarla karşımıza çıkar. Aristo’dan başlayarak kelimelerin tasnifinde genel yaklaşım, önce onları anlamlı ve görevli birimler olarak tanımlamak şeklinde olagelmiştir. Varlığı ve hareketini gösteren kelimeler anlamlı, anlamlı kelimeler arasındaki ilişkileri kuran kelimeler de görevli kelimeler olarak tasnif edilmiştir. Bundan sonra kelimelerin kullanımı sırasında cümle içindeki işlevlerine göre tekrar adlandırıldıkları görülür. Kelimelerin anlam yükü ve görevlerinin tespiti, metin içerisinde ilişkili oldukları kelime ya da kelime grupları yanında metnin sunduğu bağlam bilgilerinin de bilinmesini zorunlu kılmaktadır. Dil bilgisinde görev adlarının tespiti, kullanım sırasında üstlendikleri işleve göre belirlenirken kategorik bir yaklaşım benimsenir. Bu yaklaşım genel olarak kabul edilebilir olmakla beraber Türkçe gibi kelimelerin işlevselliği, söz diziminin kıvraklığı gibi sebeplerle sınırlılıkları da beraberinde getirir. Kelimelerin işlevlerine göre değerlendirilmesi, Türkçedeki kullanım çeşitliliğini göstermesi bakımından manidar sonuçlar verebilir. Bu çalışmada  “böyle, şöyle, öyle” sözcüklerinin kullanımdaki fonksiyonları metin dil biliminin imkânlarıyla yeniden ele alınmış, kullanım sıklığı ve çeşitliliği araştırılmıştır. 
Keywords : Metin dil bilimi, gönderim, görev adı