16. YÜZYIL ŞÂİRİ HAYRETÎ’NİN YAYIMLANMAMIŞ BİR GAZELİ VE BU GAZELİN ŞÂİRİN DİVANINDAKİ GAZELLERİYLE MUKÂYESESİ

Authors : Selim GÖK

Pages : 84-98

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2017-03-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Hayretî, 16. yüzyılda Vardar Yenicesi’nde yaşamış bir şairdir. Vardar Yenicesi, dönemin edebî zirvesini yaşayan İstanbul’dan uzakta farklı bir kültürü, yaşayışı ve edebî iklimi sınırlarında diri tutan; mahallî özellikleri barındırması sebebiyle de her şairinin nevi şahsına münhasır tarz ile yetişmesini sağlayan bir merkezdir.  Burada doğup büyüyen Hayretî; insan tabiatına hoş gelen, lirik ve sade gazelleri, hayalle yüklü üslubu ile yetiştiği coğrafyanın alem isimlerinden olmuştur. Bu çalışmada Mehmed Çavuşoğlu ile M. Ali Tanyeri tarafından yayımlanan Hayretî Dîvânı esas kabul edilerek çalışma süreci devam eden Hayretî Dîvânı Sözlüğü insert ignore into journalissuearticles values(Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük); isimli doktora tezinin bağlamlı dizininden faydalanılmıştır. Ayrıca TEBDİZ adı verilen bağlamlı dizin altyapısından sağlanan verilerden istifade edilmiştir. Bu veriler neticesinde Ankara Milli Kütüphane 06 Mil YzA 485 nolu mecmuanın 108 [ a ] varağında tespit edilen şiirin şair Hayretî’ye ait olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. 108 [ a ] ’da bulunan şiir ile Hayretî üslubunun nesnel kriterler çerçevesinde değerlendirilmesi maksadıyla insert ignore into journalissuearticles values(Tarlan 2004);, insert ignore into journalissuearticles values(Çavuşoğlu 1971);, insert ignore into journalissuearticles values(Kurnaz 2012); ve insert ignore into journalissuearticles values(Şenödeyici 2011);’in şiir tahlili çalışmaları örnek alınarak şekil, âhenk ve mana ölçütleri çerçevesinde mukayese yapılmıştır.   
Keywords : Hayretî, üslup, bağlamlı dizin, işlevsel sözlük, bilinmeyen gazel