RÛDEKÎ’NİN MÂDER-İ MEY KASİDESİNİN AÇIKLAMASI

Authors : Elham NİKOOSOKHAN SEDGHİ

Pages : 229-258

Doi:10.20322/littera.357037

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2018-01-29

Article Type : Other Papers

Abstract :İran şiirinin babası olarak nitelendirilen Rûdekî, kendinden sonra gelen şairleri etkileyip onlara yol göstermiştir. Bu yüzden de dünya kültüründe çok önemli bir yere sahiptir. Rudekî’nin şiirdeki tarzı, kendisinden sonraki İran şairlerinkinden farklıdır. Kendisinden sonra gelen büyük şairler onun İran şiirine büyük katkıları olduğunu söylerler. Divânı ile çok sayıda şiiri günümüze kadar gelememiş ve kaybolmuştur; elimizdeki şiirleri bin beyti aşmaz. Rûdekî, şiirlerinin ana temaları daha çok dünyanın geçiciliği, vefasızlığı, zamanın değerliliği, sevgi ve arkadaşlık konularıdır. Aynı zamanda bağların ve şarabın yapılışına da şiirlerinde çok yer vermiştir. Edebiyatın doğuşundan beri şiirin temel konusu sevgili ve şaraptır. Sâmânî döneminde şarabı anlatan ilk önemli şiir ise Rûdekî’nin Mâder-i Mey kasidesidir. Bu kaside, Rûdekî’nin elimizde olan en uzun kasidesidir ve ölümünden 7 sene önce yazılmıştır. Aynı zamanda Derî Farsçasının kaside biçimindeki en eski örneklerindendir. Mâder-i Mey Kasidesi ’nden ilk kez Sistân Tarih i’nde bahsedilmiştir. İran edebiyatının en uzun kasidelerinden sayılan bu şiir bazı nüshalarda 94 bazılarında ise 97 beyittir. Rûdekî bu kasidede Emir Ebu Cafer’i gerçeğe dayanarak hayallerle süslü bir şekilde övmüştür. Divan edebiyatında Farsçaya ve İran edebiyatına önem verilmesi o dönemin şairlerinin İran edebiyatıyla ilişki içinde olmalarını sağlamıştır. Edebiyat tarihinde önemli bir yere sahip olan bu kasidenin açıklaması bu konuda çalışacak günümüz edebiyat araştırmacılarına kolaylık sağlayacaktır. Bu yüzden bu makalede Mâder-i Mey Kasidesi ’ni günümüz Türkçesine aktarıp açıklamaya çalıştık.
Keywords : Rûdekî, İran Edebiyatı, Mâder i Mey