ESKİ ŞAİR MEKTUPLARINDA DUA GELENEĞİ

Authors : Halil İbrahim HAKSEVER

Pages : 32-55

Doi:10.20322/littera.473779

View : 9 | Download : 10

Publication Date : 2019-01-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyatında çeşitli niteliklerde yazılmış mektup türleri eski kaynaklarımızda kayıtlıdır.Özellikle Münşeat mecmualarımızda şair veya münşilerimizin kaleme aldığı, sanatlı nesirle yazılmış çok sayıda mektup örnekleri bulunmaktadır.Münşeatlarda kayıtlı bu metinlerde bir takım yazı usul ve kuralları kullanılmış, yazarlar bu ‘yazı edepleri’ne çok dikkat etmişlerdir.Kâtipler için gerekli bu yazışma bilgilerini öğretmek amacıyla ilk dönemlerden itibaren didaktik eserler kaleme alındığı bilinmektedir. Şahıslara veya resmî makamlara hitaben yazılan bu metinler, münşeatlarda ‘inşa’ adıyla yer almışlardır. Bu mektuplar, şair/münşilerin kalemlerinden adeta sanat örnekleri olarak çıkmış, şiir kadar olmasa bile, bir hüner gösterme aracına dönüşmüşlerdir.Eski Türk edebiyatında yerleşmiş bir geleneği olan mektuplarda ihmal edilmeyen bir kural da, şekli değişmekle birlikte muhataplara yapılan dualardır.Yazılan her türden mektupta  –kişilere göre değişse bile- ya Arapça-Farsça-Türkçe veya sadece Türkçe ibarelerle dua cümleleri bulunmaktadır. Bu makalede, eski şair/münşilerin kaleme aldığı farklı muhtevalardaki mektuplarda geçen dua cümleleri verilip kimlere, hangi üslûplarla dua edildiği gösterilecek; bu dua ibareleri dillerine göre farklı özellikleriyle tasnif edileceklerdir.Alıntı yaptığımız kişiler şairlerle sınırlı olsa da, örnekler, klasik edebiyatımızda yerleşmiş geleneği olan mektup yazma adabını temsil eder niteliktedir. Verilen dua metinleri, yazma eser kütüphanelerimizde kayıtlı çeşitli münşeat nüshalarından derlenmişlerdir.
Keywords : mektup, dua, münşeat