ŞEYHÜLİSLAM YAHYA DİVANI’NDA UYKU KAVRAMININ KULLANIMI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Adiya OKASSOVA

Pages : 207-216

Doi:10.20322/littera.548809

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2019-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Uykuya antik çağlardan beri büyük önem verilmiştir. Uyku, insan hayatının üçte birini oluşturmaktadır. Bir insanın yaşaması için uyku vazgeçilmez bir ihtiyaçtır. Uyku, insan davranışlarını, psikolojisini ve sağlığını etkileyen önemli bir süreçtir. Türk edebiyatı ve halk biliminde uyku kavramının çeşitli kullanımlarına rastlanmaktadır. Edebi eserlerde uyku-uykusuzluk halinin en çok âşık–sevgili ilişkisinde ele alındığı görülmektedir. Uykunun âşık için ayrı, sevgili için ayrı anlam ifade ettiği belirlenmiştir. Bununla birlikte uyku çeşitli anlamlarıyla din ve tasavvuf alanında kullanılmıştır. Beşerin dünya hayatında uykuda olduğunu gösteren gaflet uykusu, ölüm karşılığında kullanılan ebedî uyku ve ecel uykusu gibi uykunun çeşitli kullanımları vardır. Bu sebeple kültürümüzde uyku küçük ölüm olarak nitelendirilmektedir. Şiirlerde ise naz uykusu, seher uykusu, tavşan uykusu gibi uyku türleri kullanılmıştır. Dolayısıyla Divan edebiyatında uyku kavramının kullanılması söz konusudur. 17. yüzyılın büyük şairlerinden biri olan Şeyhülislam Yahya’nın Divan’ında uyku kavramının âşık-sevgili bağlamında kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışmada Şeyhülislam Yahya Divanı’nda uyku kavramının kullanımı ve özellikleri üzerine bir inceleme yapılmaya çalışılmıştır. 
Keywords : Şeyhülislam Yahya Divanı, Uyku