TÜRK EDEBİYATINDA SİLSİLENÂME VE SEYYİD AHMED CEZBÎ’NİN CÂMİ‘U’S-SİLSİLE ADLI SİLSİLENÂMESİ

Authors : Suat DONUK

Pages : 16-36

Doi:10.20322/littera.654435

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Birbirine icazet veren şeyhlerin, peşi sıra tahta çıkan hükümdarların ve aynı soydan gelen kişilerin sıralı listesini içeren eserlere silsilenâme adı verilir. Yazma eser kütüphanelerinde pek çok Türkçe silsilenâme örneği bulunmaktadır. Bunların çoğunluğunu bir tarikatın birbirine icazet veren şeyhlerinin isimlerini içeren liste oluşturmaktadır. Tarikat silsilenâmelerini mensur ve manzum olarak ikiye ayırmak mümkündür. Mensur silsilenâmeler icazetnâme / hilâfetnâme türünde olanlar, vefeyâtnâme / menakıbnâme türünde olanlar ve tasavvufî bilgilerle karışık olanlar şeklinde üç gruba ayrılabilir. Tasavvufî bilgilerle karışık silsilenâmelerden biri Himmetzâde Torunu Seyyid Ahmed Cezbî’nin Câmi‘u’s-silsile adlı eseridir. Müellifi 50 yaşındayken 1235 insert ignore into journalissuearticles values(1819-20); yılında yazılan Câmi‘u’s-silsile Bayrâmiyye, Halvetiyye ve Himmetiyye tarikatları şeyhlerinin silsilesini içermektedir. Etvâr-ı seb‘a ile ilgili malumatın da bulunduğu eser Himmetiyye tarikatının son dönem şeyhleri hakkında bilgiler içermesi açısından önemlidir. Câmi‘u’s-silsile’yi değerli kılan başka bir nokta Seyyid Ahmed Cezbî’nin doğum tarihinin tespitini sağlamasıdır. Süslü nesirle yazılan Câmi‘u’s-silsile’de yer yer cümleler arası anlamsal kopukluklara ve anlamda muğlâklıklara rastlanmaktadır. Bu makalede silsilenâme türünün Türk edebiyatındaki görünümüne ışık tutulmuş, bu türün bir tasnif denemesi yapılmıştır. Seyyid Ahmed Cezbî’nin Câmi‘u’s-silsile adlı eseri tanıtılmış, bu eserin çeviri yazılı metni ilim âlemiyle paylaşılmıştır.
Keywords : Silsilename, Seyyid Ahmed Cezbî