ABDURRAHMAN LÂMİʿ EFENDİ’NİN MİDHAT PAŞA’YA YAZDIĞI MÜLEMMA KASİDESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Mahmut GİDER, Hemin Omar AHMAD

Pages : 127-144

Doi:10.20322/littera.1035838

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2022-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlılar döneminde yöneticiler koruyucu olarak görüldüğü için şair ve yazarların gerek meramlarını ifade etme gerekse yeteneklerini ortaya koyma konusunda başvurdukları yollardan biri, eserlerini doğrudan ya da yazışmalar yoluyla devlet yöneticilerine sunmak olmuştur. Devlet yöneticisi yeni bir göreve başladığında veya üst bir makama terfi ettiğinde, tebrik ve övgü konulu kaside yazma ve takdim etme konusunda uygun şartlar oluşur. Sanat değeri yüksek metinlerden olan kasidelerde başta benzetme ve abartma olmak üzere birçok edebi sanat kullanılır. Şairin Arapça ve Farsça sözcük, tamlama ve ifade kullanma veya metni farklı dillerle yazma konusundaki bilinçli tasarrufu, kasidenin dilini külfetli hâle getirir. Buna mukabil metnin şekil ve muhteva estetiği konularında iyi oluşu, şairlik yeteneğinin anlaşılmasına katkı sağlar. Bu çalışmada, M. 1860 yılında eğitimini tamamladıktan sonra çeşitli devlet kademelerinde görevlerde bulunan Süleymâniyeli Abdurrahman Lâmiʿ Efendi’nin Midhat Paşa’ya Türkçe, Arapça ve Farsça yazdığı mülemma kasidesi incelenmiştir. Çalışmanın teorik çerçevesinin anlaşılması için mülemma geleneği, kaside nazım şekli, Midhat Paşa ve Abdurrahman Lâmiʿ Efendi’nin biyografileri hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra Devlet Arşivinde BOA.ŞD.2870.13.3 yer numarasıyla kayıtlı olan mülemma kasidesinin çeviri metni yazılmış, dil içi çevirisi yapılmış; metin, şekil ve anlam bakımından incelenmiştir. Böylece tespit edilen yeni bir kaside ile mülemma şiir çeşidine ve methiye türü literatürüne katkı sağlanmıştır. Üç farklı dil insert ignore into journalissuearticles values(Türkçe, Arapça ve Farsça); ile edebi eser yazabilen şair ve yazar Süleymâniyeli Abdurrahman Lâmiʿ Efendi ilim âlemine tanıtılmıştır.
Keywords : Süleymâniyeli Abdurrahman Lâmiʿ Efendi, mülemma, kaside, Midhat Paşa