MUHAMMED RÂGIB VE İKİ TASAVVUFİ RİSALESİ: PEND-İ SÂLİKÂN VE TUHFE-İ DERVÎŞÂN

Authors : Sibel AY

Pages : 239-253

Doi:10.20322/littera.1255719

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2023-04-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk edebiyatının dinî kaynakları içinde Kuran, hadisler, peygamber kıssaları, evliya menkıbeleri ve tasavvuf yer almaktadır. Bunlar içerisinde 11. yüzyılda Anadolu’da yayılmaya başlayan tasavvuf, çeşitli konular çerçevesinde klasik Türk edebiyatı eserlerinde sıklıkla ele alınmıştır. Tasavvufi düşünce yapısı; var oluşu, ruhun tasfiyesini ve nefsin tezkiyesini irdeleyen tasavvufi düşünce yapısı ve bu çerçevedeki sorgulamalar tasavvufi eserlerde ele alınan remiz ve ıstılahları ortaya çıkarmıştır. Bunların yanı sıra tasavvufi mertebeler, tarikatların erkanı, şeyh ve mürit ilişkisi, seyr-i sülûk gibi konular yüzyıllar boyu ortaya konulan edebî eserlerde bazen bizzat eserin yazılış amacı bazen de eserin beslendiği kaynak olagelmiştir. Dervişlere kılavuzluk etmesi amacıyla kaleme alınan eserlerden birine örnek olarak 19. yüzyılda, Kadirî şeyhlerinden Nazîf Mustafa Baba Reşâdiye hazretlerinin dergâhına vakfedilen ve Muhammed Râgıb tarafından kaleme alınan mecmua verilebilir. Çalışmamızın konusu olan bu mecmua Tire Necippaşa Kütüphanesinde DV/1786 demirbaş numarasıyla kayıtlı olup 19. yüzyılda yaşamış Muhammed Râgıb adlı bir mutasavvıfa ait Pend-i Sâlikân ve Tuhfe-i Dervişân adlı iki risaleyi ihtiva etmektedir. Mensur olarak kaleme alınmış bu iki risale, nazım tekniği açısından zayıf fakat samimi bir dille yazılmış çeşitli nazım şekillerindeki manzumeler vasıtasıyla tasavvuf yolundaki dervişlere bilgi ve tavsiyeler içermektedir. Bu çalışmada Muhammed Ragıb’ın hayatı ve tasavvufi kişiliği hakkında verilecek bilginin ardından, Pend-i Sâlikân ve Tuhfe-i Dervişân adlı iki risale biçim ve içerik açısından tanıtılacaktır.
Keywords : tasavvuf, sufi, Muhammed Râgıb, Pend i Sâlikân, Tuhfe i Dervişân