BUCAK AĞZINDA ESKİCİL KELİMELER

Authors : Celal ERYİĞİT

Pages : 545-575

Doi:10.20322/littera.1315604

View : 89 | Download : 119

Publication Date : 2023-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bucak, Akdeniz Bölgesi sınırları içinde yer alan Burdur iline bağlı bir ilçedir. Batı grubu ağız bölgesinde yer alan yöre, zengin söz varlığına sahiptir. Anadolu ağızlarındaki söz varlığının tespiti ile ilgili çalışmalar Cumhuriyet\`in ilk yıllarında başlamış, 1963 yılından itibaren Derleme Sözlüğü’nün yayımlanmasıyla büyük bir aşama kaydetmiştir. Bunun yanında yeni araştırmalarla birçok yöreden söz varlığı ile ilgili çalışmalar yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir. Eskicil/arkaik ifadesi farklı kaynakların yaptığı tanımlamalara göre artık standart dilde kullanımdan düşmüş unsurlar şeklinde tarif edilmektedir. Bu ögeler gerek ses gerek yapı gerekse söz varlığı bakımından oldukça zengin özellikler sergilemekte ve Türkçenin geçmişten günümüze sahip olduğu gelişim ve değişimi gözler önüne sermektedir. Standart dilde kullanımdan düşmüş bu eskicil kelimeler ağızlarda ise yaşamaya devam etmektedir. Bu kelimelerin ağızlarda yaşaması dil çalışmalarında ağızların kaynak olma özelliğini sağlamlaştırmaktadır. Çalışmada Türkiye Türkçesi ağızlarının Batı grubunda yer alan Bucak ağzındaki eskicil kelimeler incelenmiştir. Özellikle yazı dilinde bulunmayıp Bucak ağzında yaşayan kelimelerin gelişimi ele alınmıştır. Yörede derlemeler neticesinde belirlenen kelimeler, Türk dilinin eski kaynaklarıyla karşılaştırılmış ve bu karşılaştırma neticesinde yörede 239 eskicil kelime tespit edilmiştir. Kaynaklarda bulunan kelimeler ses, şekil ve anlamlarıyla birlikte verilmiştir. Bu kelimelerin 48’i Eski Türkçenin Grameri; 65’i Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü; 155’i Divanü Lügati’t-Türk ve 193’ü Yeni Tarama Sözlüğü kaynaklarında yer almaktadır.
Keywords : Bucak ağzı, söz varlığı, eskicil