TARAMA SÖZLÜĞÜNDE GEÇEN KÜÇÜK / KÜÇÜLTME ANLAMINDAKİ KELİMELER

Authors : Bahtiyar Bahşi

Pages : 466-476

Doi:10.20322/littera.1544544

View : 108 | Download : 99

Publication Date : 2024-10-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir dilin zenginliğini gösteren en önemli unsurlardan biri, belirli bir kavrama dair çok sayıda eş anlamlı sözcük ve deyim barındırmasıdır. Bu çeşitlilik, dilin yapısal özelliklerinin yanı sıra tarihsel gelişimi, kültürel etkileşimler ve coğrafi farklılıklar gibi etkenlerden de kaynaklanır. Türkçe, bu bağlamda ifade olanakları bakımından son derece zengin bir dil olup aynı kavramı farklı şekillerde ifade edebilecek pek çok eş anlamlı sözcük ve deyime sahiptir. Dilin bu zenginliğini kayda geçiren ve gelecek nesillere aktaran en önemli araçlardan biri ise sözlüklerdir. Türkçenin Anadolu\'daki tarihsel gelişimini söz varlığıaçısından belgelendiren önemli kaynaklardan biri de Tarama Sözlüğü’dür. Bu çalışma, dilimizin zengin söz varlığını ve bu dağarcığın zaman içindeki evrimini gözler önüne sermeyi amaçlar. Tarama Sözlüğü, farklı dönemlerde ve coğrafyalarda kullanılan sözcükleri bir araya getirerek Türk dilinin tarihsel derinliğini ortaya koyar. Bu çalışmada, Tarama Sözlüğü’nün tüm ciltleri küçük ve küçültme anlamındaki sözcükleri tespit etmek amacıyla tasnif edilmiştir. Tespit edilen bu sözcükler anlam bilimsel (semantik) ve biçim bilgisel (morfolojik) açıdan incelenerek tasnif edilmiştir. Sözcükler, anlamları ve aldıkları ekler göz önünde bulundurularak gruplandırılmıştır. Araştırma sonucunda, Türkçede küçük ve küçültme anlamı taşıyan 115 sözcük tespit edilmiştir. Bu sözcüklerin çoğunluğu “+cIK/ +cUK, +cAK, +rAK, -tI/-tU /-(I) ntI/-(U)ntU, +cAğIz / cIğAz, +(X)K, + CA” gibi eklerle oluşturulmuştur. Küçük ya da küçültme anlamını ifade eden bu ekler arasında, en yaygın kullanılan ekin “+cIK/+cUK” olduğu belirlenmiştir.
Keywords : Dil, Tarama Sözlüğü, küçültme, küçültme anlamında sözcükler