HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR’IN MÜREBBİYE’Sİ İLE STEFAN ZWEIG’IN MÜREBBİYE’Sİ ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME

Authors : Beyza Aytekin

Pages : 151-170

Doi:10.20322/littera.1581402

View : 68 | Download : 57

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk romanında mürebbiye kavramı, Tanzimat döneminde Batı’ya olan ilginin artmasıyla birlikte daha sık görülmeye başlanır. Batılı tarzda eğitimi, ilmi ve sanatı çocuklarına vermek isteyen varlıklı ailelerin tercihi yabancı mürebbiyelerden yana olur. Mürebbiye yalnızca Türk toplumunda değil diğer milletlerin toplumlarında da önemli bir figürdür ve bu kavram birçok romanın ana temasını oluşturur. Alman edebiyatından Stefan Zweig ve Türk edebiyatından Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın aynı isim ve ortak tema etrafında yazılmış eserleri mevcuttur. Hüseyin Rahmi’nin Mürebbiye romanı 1898 yılında, Stefan Zweig’ın Mürebbiye adlı hikâyesi 1911 yılında yayımlanmıştır. Stefan Zweig’ın ve Hüseyin Rahmi’nin eserleri, mürebbiyenin evdeki ve eğitimin hayatındaki rolünü farklı perspektiflerden ele almakla kalmamış, aynı zamanda Doğu ve Batı toplumlarının sosyal dinamiklerini de yansıtmıştır. Her iki eser de, farklı milletlerin edebiyatlarına dair derinlemesine bir karşılaştırma imkânı sunmaktadır. Karşılaştırmalı edebiyat bilimi, farklı kültürlere ait edebi eserlerin tarihsel, toplumsal ve edebiyat bağlamında incelenmesini mümkün kılar. Bu çalışmada, zikredilen eserlerin mürebbiye kavramı etrafında ortak ve farklı yönleri üzerinde durularak karşılaştırmalı edebiyat kapsamında her iki milletin “evde ve eğitimde mürebbiye”ye bakış açısından bahsedilmiştir. Stefan Zweig’ın Mürebbiye hikâyesi ve Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Mürebbiye romanı incelenirken yalnızca isim benzerliğinden yola çıkılmayarak, yayımlandıkları dönemin aynı oluşu, yaşanan olayların benzerliği, toplum sosyolojisi, mürebbiyelerin ailedeki yeri ve birey psikolojisi de dikkate alınmıştır.
Keywords : Karşılaştırmalı edebiyat, Mürebbiye, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Stefan Zweig.