İSTANBUL HANLAR BÖLGESİ’NDE DOĞAL YAYA HAREKETLİLİĞİNİN MORFOLOJİK BİR YÖNTEM OLAN MEKAN DİZİMİ İLE İNCELENMESİ

Authors : Müge ÖZKAN ÖZBEK

Pages : 183-193

Doi:10.14781/mcd.386365

View : 22 | Download : 8

Publication Date : 2018-01-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma, içerdiği özgün mekansal örüntüler çerçevesinde, yüzyıllardır canlılığını yitirmeyen bir ticaret merkezi olan, İstanbul Hanlar Bölgesi’nde yapılmıştır. Han yapıları 15. yüzyılda ticaretin artması ile ortaya çıkmıştır. Yaygın işleviyle dönemsel konaklama yapısı olan kervansaraylardan farklı olarak Osmanlı döneminde büyük kentlerde, bir yandan konaklama diğer yandan yapım ve üretim işlerine sahip “şehir içi hanları” ortaya çıkmıştır. insert ignore into journalissuearticles values(Benli, 2007 sf.10); Liman kenti olan İstanbul Suriçi adı verilen Tarihi Yarımada bölgesinde yoğun olarak han yapılarının yapıldığı görülür. Bu bölgeye Hanlar Bölgesi adı verilmiştir. Çalışmada, mekansal oluşum, ticaret gibi çekici fırsatlar ve arazi eğimi gibi topolojik etkileri açıklayan Mekan Dizimi insert ignore into journalissuearticles values(Space Syntax); yöntemi kullanılmıştır. Yaya hareketliliği ve kent ızgarası arasındaki ilişkileri anlamada açıklayıcı bir metot olan bu yöntemle bölgedeki mevcut yaya hareketliliği tespit edilmiş, fizik mekan ve doğal çevrenin hareketliliğe etkilerini belirlemek amacıyla bir dizi değişkenle karşılıklı olarak değerlendirilmiştir. Kültür, mekan, coğrafya gibi yerleşimleri özgün kılan olguların belirleyici etken olduğu bu yöntemde, geleneksel çevrelerdeki davranış şekilleri örnek olarak alınır.  Geleneksel yerleşmeler fiziksel kurgu açısından başarılı birer ara yüzdürler. Analizlerin başarısı hangi katmanlarda nelerin doğru veya yanlış olduğunu açıklar. Bu bağlamda çalışmanın amacı, geleneksel ticaret bölgesindeki yaya hareketliliğine bağlı olarak, mekanın insanları hangi noktalarda bir araya getirdiğini, bu mekanları çevreleyen yapıların ve topolojik özelliklerin parametrelerini anlamaya ve anlamlandırmaya çalışmak olacaktır.
Keywords : Erişilebilirlik, Yaya akışı, Han tipolojileri, Mekan Dizimi Yöntemi