Az konuşulan bir kent hakkı olarak kamusal tuvaletlere erişimde cinsiyet temelli eşitsizlikler

Authors : Güldane Mirioğlu Kavuk

Pages : 204-227

Doi:10.32003/igge.1398595

View : 132 | Download : 133

Publication Date : 2024-09-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Kadınların kamusal mekândaki hareketlilikleri yüzyıllardan beri çeşitli şekillerde sınırlandırılmaktadır. Dünyanın çeşitli yerlerinde tarihi değişmekle birlikte, kamusal özel mekân bölünmesinin belirginleştiği 18. Yüzyılda kadınlara tamamen kapalı/yasak olan kamusal mekân, zamanla belirli mekânlara izin verilmesiyle kadınlara açılmıştır. Her ne kadar kadınlar kamusal mekânın çeşitli yerlerinde görünmeye başlasalar da bu görünürlüğe bir dizi sınırlılık eşlik etmiştir. Bu sınırlılıklar kimi zaman kadınların iffeti üzerinden tanımlanan norm ve yasaklara dayalı olurken kimi zaman da kamusal mekânın kadınlara açıldıkça sınırlı kalan hizmetlerinden kaynaklanmaktadır. Bu sınırlılıklar, Henri Lefebvre’nin kavramsallaştırması olan kent hakkının cinsiyet temelli boyutuna işaret etmektedir. Kadınların kentsel hizmetlerin tümünden erkeklerle eşit bir şekilde faydalanmıyor oluşu bu makalenin temel sorunsalını oluşturmaktadır. Bu kapsamda makalede, en temel ihtiyaçlardan biri olan kamusal tuvaletler üzerinden bir inceleme yapılmıştır. Çalışma, Türkiye’de bu konuda yapılmış çalışmaların azlığı nedeniyle kamusal tuvalet meselesini bir kent hakkı olarak düşünmeye kapı aralamak amacıyla uluslararası literatür incelemesi ile başlayıp, Balıkesir kenti örneğinde kamusal tuvaletlere dair cinsiyet temelli mekânsal farklara odaklanmıştır. Çalışma kapsamında Balıkesir kentinde kamusal tuvalet hizmetinin cinsiyet temelinde eşitsiz olduğu anlaşılmıştır. Bu kapsamda kamusal tuvalet hizmetindeki bu eşitsizliklerin giderilmesi ve kadın ihtiyaçlarının dikkate alınması, kentsel yaşama katılımın önemli bir gerekliliğidir.
Keywords : Toplumsal Cinsiyet, Cinsiyetlendirilmiş Mekân, Kent Hakkı, Kamusal Tuvalet