İLK DÖNEM KADER TARTIŞMALARINDA SİYASETİN ROLÜ

Authors : Hanifi ŞAHİN

Pages : 47-70

View : 14 | Download : 14

Publication Date : 2011-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kader kavramı, İslam düşünce tarihinde tartışmaların merkezinde yer alan önemli kavramlardan biridir. Hz. Peygamber’in vefatında sonra Müslümanlar arasında meydana gelen çatışmalar bu kavrama siyasi ve itikadi boyutlar kazandırmıştır. Emevîler döneminde kader kavramı, onların yönetimlerinin kabul edilmesine katkı sağlayan dini bir argüman olarak kullanılmıştır. Bu sayede toplumun Emevî idaresini sorgulaması engellenmiştir. Hasan el-Basrî, Mabed el-Cü- henî ve Gaylan ed-Dımeşkî başta olmak üzere, dönemin bazı alimleri Emevîlerin bu düşünce yapısına muhalefet etmiş, toplumun irade hürriyetini elinden alan kader anlayışlarını reddetmişlerdir. Onların bu çabaları sonraki dönemlerde özgürlükçü akımların doğmasına zemin hazırlamıştır.
Keywords : Kader, Emevi Zihniyeti, Kaderiyye, Hasan el Basrî, Mabe el Cühenî, Ğaylân ed Dimeşkî