Kan Beyin Bariyeri ve İlaç Geçiş Modulasyonu

Authors : Aidai ZHUNUSHOVA

Pages : 115-121

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2020-12-28

Article Type : Review Paper

Abstract :Kan-beyin bariyeri insert ignore into journalissuearticles values(KBB); “nörovasküler ünite” olarak da bilinen endotelyal hücreler, perisitler, bağışıklık hücreleri, astrositler ve bazal membrandan oluşan karmaşık ve çok hücreli yapıdır. KBB merkezi sinir sistemi insert ignore into journalissuearticles values(MSS);’ni sistemik dolaşımdaki çeşitli toksinlerden ve patojenlerden korumaktadır. Endotel hücreleri, porların yokluğu, çok düşük seviyede taşıyıcı veziküllerin olması ve paraselüler geçişi kısıtlayan sıkı bağlantıların insert ignore into journalissuearticles values(TJ’ların); bulunması nedeniyle, bariyerin ana bileşenidir. Ayrıca, KBB’den maddelerin geçişinde rol oynayan taşıyıcılar olan ATP Bağlı Kaset süper ailesinin efluks mekanizmalarının ve Solüt Taşıyıcılar insert ignore into journalissuearticles values(SLC); süper ailesinin influks mekanizmalarının varlığı çoğu molekülün beyin dokusuna girişini daha da sınırlamaktadır. Bu mekanizmalar sistemik dolaşımdan beyine iyonların ve besin maddelerinin girişini düzenlemektedir. KBB’nin kısıtlayıcı eşsiz doğası aynı zamanda çok sayıda terapötik maddelerin, MSS ilaçlarının %98`inden fazlasının beyine erişimini kısıtlamaktadır. KBB`yi geçerek beyin dokusuna erişmek, bilim adamları için son birkaç yüzyıldan günümüze en büyük zorluklardan biri olmuştur. Yoğun araştırmalara rağmen binlerce insan nörodejeneratif bozukluklar, beyin tümörleri, HIV ensefalopati ve epilepsi gibi MSS hastalıklarından muzdarip durumdadırlar. Bütün dünyada, bilim adamları KBB’yi geçerek ilaç uygulama yöntemleri hakkında yoğun araştırmalar yapmaktadır. Yoğun olarak kullanılan ilaç uygulama yöntemleri non-invaziv ve invaziv yöntemler olarak 2 grupta toplanmaktadır. İnvaziv yöntemler nöroşirurji temelinde kafatasında delik açılarak, konveksiyonla arttırılmış difüzyon insert ignore into journalissuearticles values(KAG);, intraserebro ventriküler insert ignore into journalissuearticles values(İSV); enjeksiyon, beyin içi implantasyon insert ignore into journalissuearticles values(IK);, TJ’ların ultrason dalgalarıyla ve iyontoforezle açılarak KBB’nin bozulması tekniklerini içerirken, non invazif yöntemler nano parçacıkların, truva atı metodunun kullanılması, ön ilaç uygulaması ve efluks taşıyıcıların inhibisyonu metotlarını içermektedir. Burun içi ilaç gönderimi gibi alternatif teknikler de mevcuttur.
Keywords : Kan Beyin Bariyeri, Nörovasküler ünite, İlaç geçişi, Modulasyon